Spis treści i streszczenie numeru 11/2014

Do pobrania: 11/2014 – wersja elektroniczna

Spis treści

Janusz Chodur – Rozkład ruchu w grupie pasów na wlotach skrzyżowań z sygnalizacją

Tomasz Szczuraszek, Marcin Karwasz – Analiza wybranych charakterystyk parkowania w strefie płatnego parkowania w śródmieściu Bydgoszczy w związku z wdrażaniem ITS

Sławomir Goliszek – Dostępność komunikacyjna transportem zbiorowym w Białymstoku – wpływ środków z perspektywy UE na lata 2014-2020

Krzysztof Kołodziejczyk – Oferta turystycznych linii autobusowych przewożących rowery w Republice Czeskiej

Jan Aleksandrowicz, Konrad Chwastek – Analiza funkcjonowania systemu sterowania ruchem na ciągu tramwajowym Lipińskiego – Czerwone Maki w Krakowie

 

Streszczenia 

Janusz Chodur

Rozkład ruchu w grupie pasów na wlotach skrzyżowań z sygnalizacją

Streszczenie: Istotną rolę w analizie sprawności skrzyżowań z sygnalizacją świetlną odgrywa znajomość natężeń ruchu poszczególnych relacji na każdym z pasów. Często brak jest takich danych dotyczących relacji korzystających z więcej niż jednego pasa. Polska metoda obliczania przepustowości skrzyżowań z sygnalizacją zawiera procedurę rozkładu ruchu na pasy z kryterium równych stopni nasycenia na poszczególnych pasach obliczeniowej grupy pasów, co w założeniu ma odpowiadać sytuacji wyboru przez dojeżdżającego do skrzyżowania kierowcę pasa, na którym występują lepsze warunki ruchu. Podjęte badania na kilkunastu wlotach skrzyżowań miejskich i kilkudziesięciu wlotach skrzyżowań zamiejskich pozwoliły na ocenę dokładności obliczeniowego szacowania natężeń na pasach grupy. Wyniki tych badań pokazują rzeczywiste rozkłady ruchu na pasy oraz różnice natężeń pomierzonych i obliczonych. W większości przypadków różnice te nie przekraczają 10%, ale występują też sytuacje, w których te różnice dochodzą do 20%, a w specyficznych przypadkach i więcej procent. Różnice takie nie dyskwalifikują metody obliczeniowej lecz świadczą o istnieniu innych, poza warunkami ruchu na pasach – ocenianymi najczęściej na podstawie długości kolejek i organizacji ruchu na pasach – czynników wpływających na wybór pasa. Potencjalne czynniki determinujące dyskutowane są w artykule. Szczegółowo przeanalizowano udział pojazdów ciężkich na poszczególnych pasach i jego wpływ na obliczeniowo wyznaczane natężenia ruchu. Wykazano, że stosowanie w procedurze obliczeniowej struktury rodzajowej określonej dla każdego pasa a nie dla grupy pasów poprawia znacząco dokładność szacowania natężeń. Podano orientacyjne zależności pozwalające szacować udział pojazdów ciężkich na pasach obliczeniowej grupy.

Słowa kluczowe: skrzyżowanie z sygnalizacją, obliczeniowa grupa pasów, rozkład ruchu na pasy, kryterium równych stopni nasycenia

 

Tomasz Szczuraszek. Marcin Karwasz

Analiza wybranych charakterystyk parkowania w strefie płatnego parkowania w śródmieściu Bydgoszczy w związku z wdrażaniem ITS

Streszczenie: Na terenie Bydgoszczy realizowany jest projekt związany z przygotowaniem i wdrożeniem Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS). Bydgoski projekt obejmować będzie działania w czterech obszarach (podsystemach): sterowania ruchem drogowym, zarządzania transportem publicznym wraz z dynamiczną informacją przystankową, informacji parkingowej, naprowadzania kierowców pojazdów na drogi alternatywne. Podsystem w obszarze zarządzania przestrzenią parkingową ma się przyczynić do poprawy warunków ruchu na sieci drogowej zlokalizowanej w strefie płatnego parkowania w śródmiejskiej części miasta, lepszego wykorzystania przestrzeni parkingowej oraz poprawy dostępności do miejsc postojowych. W związku z wdrażaniem w ramach projektu ITS segmentu o informacji parkingowej, zrealizowano badania charakterystyk parkowania w wymienionej strefie płatnego parkowania. Pozyskane dane są niezbędne do budowy systemu informacji parkingowej, której głównym zadaniem będzie przekazywanie kierowcom za pomocą elektronicznych tablic informacyjnych komunikatów o zajętości miejsc postojowych. Celem artykułu jest wskazanie problemów związanych z poprawną identyfikacją liczby parkujących pojazdów w obszarze objętym wdrażaniem podsystemu ITS. Dynamiczna informacja o liczbie aktualnie parkujących pojazdów na poszczególnych ulicach strefy parkowania jest podstawowym czynnikiem pozwalającym na odpowiednie informowanie kierowców o poziomie zajętości miejsc postojowych.

Słowa kluczowe: inteligentne systemy transportowe, badania parkowania, informacja parkingowa

 

Sławomir Goliszek

Dostępność komunikacyjna transportem zbiorowym w Białymstoku – wpływ środków z perspektywy UE na lata 2014-2020

Streszczenie. W artykule pokazano, jak na zmianę dostępności transportem zbiorowym w Białystoku wpłyną środki UE z perspektywy finansowej 2014-2020. W artykule przyjęto, fundusze unijne będą głównym stymulatorem zmian komunikacji zbiorowej w zakresie czasów przejazdu. Przedstawiono analizę z perspektywy dwóch okresów: pierwszego, od roku 2013, przedstawiająca dostępność przed wprowadzeniem kluczowych inwestycji z perspektywy 2014-2020. Druga data to rok 2020, kiedy wg autora wykonane zostaną planowane inwestycje infrastrukturalne, które wpłyną na zmiany dostępności. Inwestycje infrastrukturalne, na których oparta jest analiza zmiany dostępności transportem miejskim w Białymstoku przedstawione zostały w dwu ekspertyzach dla miast Polski Wschodniej. Głównym celem opracowania jest sprawdzenie czy środki z perspektywy UE na lata 2014-2020, które przeznaczone zostaną na poprawę funkcjonowania komunikacji zbiorowej w Białymstoku, zostaną dobrze wydatkowane. Analiza poprawy dostępności transportu zbiorowego w sposób jednowymiarowy przedstawi zmiany powierzchni izochrony, czasu dojazdu, liczby osób oraz gęstości zaludnienia znajdującej się w izochronach w latach 2013 i 2020.

Słowa kluczowe: fundusze UE, poprawa dostępności transportem miejskim, inwestycje infrastrukturalne.

 

Krzysztof Kołodziejczyk

Oferta turystycznych linii autobusowych przewożących rowery w Republice Czeskiej

Streszczenie: Turystyka rowerowa jest jedną z najbardziej popularnych form rekreacji na świeżym powietrzu, ale istotną barierą w jej rozwoju są ograniczenia w przewozie rowerów środkami publicznej komunikacji zbiorowej. W celu poprawy tej negatywnej sytuacji w Republice Czeskiej od kilkunastu lat uruchamiane są regularne linie obsługiwane autobusami przystosowanymi do transportu rowerów, zwane cyklobusami, zapewniające połączenia między źródłami ruchu turystycznego (większe miasta, miejscowości turystyczne) a wyższymi partiami gór i atrakcjami turystycznymi. Obecnie kursują one już na kilkudziesięciu trasach w kilkunastu regionach kraju, przy czym w artykule przybliżono tylko wybrane obszary. Celem pracy jest analiza tej specyficznej oferty – przebiegu i powiązania poszczególnych tras, rozkładów jazdy, zasad przewozu rowerów oraz form promocji – w celu wskazania wzorcowych rozwiązań organizacyjnych, możliwych do zastosowania w innych krajach, w tym Polsce. Dokładniej przebadano sieć cyklobusów w Górach Orlickich i na ich pogórzu, ponieważ należy do najstarszych i najbardziej rozbudowanych. Porównano kształt sieci w wybranych latach (wykorzystując do tego współczynniki zaczerpnięte z teorii grafów) i zmieniającą się liczbę kursów. W pozostałych przypadkach (m.in. Karkonosze, Czeski Raj, województwo karlowarskie) przedstawiono stan z 2014 roku, starając się wskazać charakterystyczne cechy i wartościowe rozwiązania. Przeprowadzone analizy pozwalają stwierdzić, że czeskie cyklobusy trwale wpisały się w ofertę transportu zbiorowego w kraju i efektywnie udostępniają dla turystów rowerowych najatrakcyjniejsze turystycznie obszary.

Słowa kluczowe: turystyka rowerowa, cyklobusy (autobusy przewożące rowery), Republika Czeska

 

Jan Aleksandrowicz , Konrad Chwastek

Analiza funkcjonowania systemu sterowania ruchem na ciągu tramwajowym Lipińskiego – Czerwone Maki w Krakowie

Streszczenie: Artykuł porusza tematykę systemów sterowania ruchem, których wdrażanie na obszarach miejskich pozwala zwiększyć efektywność funkcjonowania komunikacji zbiorowej. Przeprowadzono badania, które miały na celu analizę wpływu funkcjonowania obszarowego systemu sterowania ruchem na płynność przejazdu tramwajów na odcinku od ulicy Lipińskiego do pętli Czerwone Maki.  Założeniem na omawianym ciągu komunikacyjnym było uprzywilejowanie pojazdów komunikacji miejskiej poprzez nadawanie im priorytetu w ruchu. Podczas obserwacji odnotowywano zdarzenia związane z ruchem tramwajów oraz sytuacją na skrzyżowaniach, określając m.in. przyczynę zatrzymania pojazdu. W artykule przedstawiono ogólne wyniki  dla całego ciągu dla poszczególnych okresów pomiarowych. Uzyskane dane posłużyły do obliczenia ilości zatrzymań tramwajów spowodowanych nieprawidłowym działaniem systemu. W oparciu o zebrane informacje wyznaczono również ilość tramwajów pokonujących analizowany ciąg z określoną liczbą zatrzymań. Ponadto w artykule poruszono kwestie wpływu liczby zatrzymań na czas przejazdu badanego odcinka. Wyznaczono również koszt zużycia energii spowodowany przez zatrzymania tramwajów przed sygnalizatorami, z uwzględnieniem specyfikacji technicznych poruszającego się na analizowanym ciągu taboru. Z przeprowadzonych analiz wynika, iż  liczba zatrzymań oraz średni czas ich trwania, znacznie odbiegają od założeń przyjętych podczas wdrażania systemu na badanym ciągu. Oznacza to, że system wymaga dopracowania, którego celem powinna być minimalizacja liczby i długości zatrzymań tramwajów. Ponadto przeprowadzone badania pokazują konieczność monitorowania parametrów pracy systemów sterowania ruchem w celu optymalizacji ich efektywności.

Słowa kluczowe: transport zbiorowy,priorytet, systemy sterowania ruchem