Spis treści i streszczenie nr 2/2020

Do pobrania: 2/2020 – wersja elektroniczna

Spis treści

Maciej Górowski, Zbigniew Konieczek – Autonomizacja jazdy tramwajem jako narzędzie wspierające pracę motorniczych

Piotr Soczówka, Renata Żochowska, Aleksander Sobota, Marcin Jacek Kłos – Wpływ czynników związanych z podróżą na czas dojścia do przystanku publicznego transportu zbiorowego

Adrian Barchański, Renata Żochowska, Marcin Jacek Kłos, Piotr Soczówka – Klasyfikacja węzłów przesiadkowych na przykładzie obszaru GZM – ujęcie wielokryterialne

Krzysztof Grzelec – Uwarunkowania organizacyjne rozwoju pasażerskiego transportu miejskiego

Wojciech Suchorzewski – Rola kobiet w miejskim i aglomeracyjnym transporcie publicznym

Stanisław Jurga, Adam Kaniewski – Tramwaje z zasilaniem autonomicznym w Krakowie

 

Streszczenia

Maciej Górowski, Zbigniew Konieczek

Autonomizacja jazdy tramwajem jako narzędzie wspierające pracę motorniczych

Streszczenie:  W artykule został omówiony projekt dotyczący autonomizacji jazdy tramwajem realizowany jako narzędzie wpierające pracę motorniczych. W ramach tego zadania odbył się pierwszy w Polsce przejazd tramwajem sterowanym w trybie autonomicznym. Tramwaj wyposażono w precyzyjny układ nawigacji satelitarnej oraz system sterowania, które zapewniają, że pojazd bez motorniczego porusza się po trasie. Docelowym założeniem projektu jest wdrożenie dla prowadzących asystenta jazdy, który będzie ich wspierał, wyręczając z części obowiązków. Ma też za zadanie nadzorowanie bezpieczeństwa jazdy.

Słowa kluczowe: transport zbiorowy, komunikacja tramwajowa, tramwaj autonomiczny, NEWAG

 

Piotr Soczówka, Renata Żochowska, Aleksander Sobota, Marcin Jacek Kłos

Wpływ czynników związanych z podróżą na czas dojścia do przystanku publicznego transportu zbiorowego

Streszczenie: Zwiększenie udziału podróży realizowanych środkami publicznego transportu zbiorowego należy do priorytetowych działań związanych z kształtowaniem zrównoważonej mobilności w obszarach miejskich. Aby zachęcić pasażerów do korzystania z komunikacji miejskiej konieczne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu oferowanych usług transportowych. Jednym z postulatów zgłaszanych przez pasażerów jest dostępność przystanków. Aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób pasażerowie podejmują decyzję dotyczącą dojścia do przystanku, przeprowadzono badania wpływu wybranych czynników związanych z podróżą na czas, jaki pasażerowie przeznaczają na dotarcie do przystanku autobusowego. Uwzględniono następujące czynniki wpływu: motywację podróży, moment rozpoczęcia podróży oraz czas podróży. W celu oceny zróżnicowania wpływu wybranych czynników zastosowano metody statystyczne: analizę porównawczą rozkładów za pomocą statystyk opisowych oraz analizę porównawczą za pomocą testu Kruskalla-Wallis’a. Na podstawie wyników przeprowadzonych analiz statystycznych stwierdzono, że jedynie czas podróży istotnie wpływa na czas dojścia pasażera do przystanku.

Słowa kluczowe: publiczny transport zbiorowy, przystanki publicznego transportu zbiorowego, dostępność

 

Adrian Barchański, Renata Żochowska, Marcin Jacek Kłos, Piotr Soczówka

Klasyfikacja węzłów przesiadkowych na przykładzie obszaru GZM – ujęcie wielokryterialne

Streszczenie:  Węzły przesiadkowe są kluczowymi elementami nowoczesnego systemu publicznego transportu zbiorowego, które silnie oddziałują na jakość życia mieszkańców w obszarach zurbanizowanych. W dużym stopniu wpływają one na atrakcyjność całego systemu komunikacji zbiorowej, który, aby konkurować o podróżnych musi być sprawny i efektywny. Ważne jest również dążenie do zmniejszania uciążliwości związanych ze zmianą środka transportu. Właściwie zaprojektowane węzły przesiadkowe mogą przyczyniać się do zmniejszenia liczby podróży realizowanych transportem indywidualnym, ograniczając dzięki temu zatłoczenie i hałas komunikacyjny oraz zwiększając tym samym atrakcyjność oferty transportu publicznego. W literaturze przyjmowane są zróżnicowane kryteria i sposoby klasyfikacji węzłów przesiadkowych. Brak jest natomiast dokładnych informacji o wymaganym lub istniejącym obecnie poziomie dostępności i spójności, odrębnie dla każdego z typów tych węzłów w skali konurbacji, której przykładem jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (GZM). Koniecznym staje się zatem uporządkowanie klasyfikacji oraz przeprowadzenie ujednoliconej analizy stopnia atrakcyjności poszczególnych kategorii węzłów przesiadkowych zlokalizowanych na określonym obszarze. Podstawą przyjętej w artykule klasyfikacji jest układ linii komunikacyjnych publicznego transportu zbiorowego, występujące podsystemy transportu publicznego oraz lokalizacja analizowanego obiektu w układzie przestrzennym GZM. Zaproponowany sposób klasyfikacji umożliwia określenie aktualnego stopnia spójności i integracji systemów publicznego transportu zbiorowego w węzłach przesiadkowych zróżnicowanych typów oraz uporządkowanie istniejących współcześnie zasad ich lokalizacji i kształtowania w odniesieniu do struktury przestrzennej miasta.

Słowa kluczowe: węzły przesiadkowe, publiczny transport zbiorowy, integracja, stacje kolejowe

 

Krzysztof Grzelec

Uwarunkowania organizacyjne rozwoju pasażerskiego transportu miejskiego

Streszczenie: Nowe technologie transportowe i rozwój gospodarki cyfrowej są w ostatnich latach determinantami zmian w zachowaniach transportowych ludności. Władze publiczne przeznaczają znaczne kwoty na rozwój nowych sposobów przemieszczania się, nie doceniając znaczenia wyboru dla nowej działalności odpowiednich form organizacyjnych. Przedsiębiorcy prywatni eksperymentując z różnymi modelami biznesowymi, pod presją czasu podejmują ryzykowne decyzje kończące się często wycofaniem oferty z rynku lub likwidacją działalności na danym rynku. Zjawiska te są typowe dla rynków charakteryzujących się wysoką dynamiką wzrostu. Cele zrównoważonej mobilności wymagają jednak stabilizacji oferty usług transportowych alternatywnych dla prywatnych samochodów. Problematyce uwarunkowań organizacyjnych na różnych rynkach cząstkowych poświęcony jest niniejszy artykuł. Omówiono czynniki rozwoju na rynku z transportu publicznego pojazdów na minuty oraz nowej formy mobilności – Mobility as a Service. Podsumowanie zawiera najważniejsze wnioski z przeprowadzonej analizy.

Słowa kluczowe: transport miejski, transport zbiorowy, formy organizacyjne, modele biznesowe

 

Wojciech Suchorzewski

Rola kobiet w miejskim i aglomeracyjnym transporcie publicznym

Streszczenie: Artykuł dotyczy roli kobiet jako pracowników przedsiębiorstw świadczących usługi w miejskim transporcie publicznym. Temat jest znaczący nie tylko z powodu nierównego traktowania kobiet. Aktualnym problemem sektora są  kłopoty kadrowe, wynikające z  ograniczonego obecnie zainteresowania mężczyzn pracą w branży, w tym na kluczowych stanowiskach (zarządzanie, obsługa klientów i prowadzenie pojazdów), na których kobiety się sprawdzają.  Dokonano przeglądu sytuacji w  Polsce i krajach Unii Europejskiej. Przedstawiono skrótowo wyniki dofinansowywanych  przez UE projektów/badań WISE I i WISE II oraz informacje o działaniach innych podmiotów. W ostatnich latach w polityce unijnej oraz  organizacji takich, jak UITP i związki zawodowe podjęto wiele działań promujących i wspierających zatrudnienie kobiet w transporcie miejskim. Tematem związanym z rolą kobiet jest bezpieczeństwo ruchu drogowego. Wyniki badań dowodzą, że jedną z korzyści zatrudniania kobiet na stanowiskach kierowców autobusów i motorniczych jest zredukowane ryzyko powodowania wypadków.  Nie oznacza to ograniczenia działań do tej grupy zawodowej. W wielu przedsiębiorstwach rośnie udział kobiet na stanowiskach kierowniczych. Jako czynniki wpływające pozytywnie na wzrost zainteresowania kobiet pracą w miejskim transporcie zbiorowym wymieniane są: umiejętność pogodzenia pracy i życia rodzinnego/społecznego, zdrowie i bezpieczeństwo w miejscu pracy, kultura pracy, wynagrodzenie, perspektywy awansu i  podnoszenia kwalifikacji.

Słowa kluczowe: publiczny transport  zbiorowy, kobieta-kierowca, kobieta-motornicza, rola kobiet, płeć – brd

 

Stanisław Jurga, Adam Kaniewski

Tramwaje z zasilaniem autonomicznym w Krakowie

Streszczenie: Na rynku dostępne są systemy pozwalające na likwidację tramwajowej napowietrznej sieci trakcyjnej, które zgodnie z obecnymi trendami urbanistyki miast są w stanie zapewnić poprawę ich estetyki szczególnie w centrach historycznych miast lub w miejscach, w których montaż sieci trakcyjnej może być utrudniony. W ramach prac studialnych przeprowadzonych przez MPK Kraków analizowano możliwe warianty realizacji wyznaczonego celu na nowych pojazdach oraz już eksploatowanych przez przewoźnika. Rozmowy z potencjalnymi dostawcami wykluczyły możliwość dostosowania części posiadanych pojazdów niskopodłogowych do podjęcia pracy na linii pozbawionej sieci trakcyjnej oraz pozwoliły na określenie kierunku, w jakim obecnie podąża MPK Kraków w kwestii zakupu nowego taboru. Sformułowano wymagania, jakie muszą spełniać pojazdy, aby zrealizować stawiane cele. MPK Kraków w ramach dostaw na 50 nowych tramwajów zdecydowało się na zakup  pojazdów pozwalających na przejazd odcinka bez zasilania z sieci trakcyjnej, z czego reszta ma być gotowa do doposażenia we wspomniany system. Obecnie oczekuje się, że rzeczywista eksploatacja pojazdów na wyznaczonych fragmentach trasy, na których w przyszłości przewiduje się likwidację sieci trakcyjnej, pozwoli na walidację założeń oraz odpowiedź na pytanie, czy stawiane wymagania dotyczące warunków eksploatacji są wystarczające w dłuższej perspektywie i jakie są rzeczywiste koszty utrzymania zasobników energii, co pozwoli określić ich trwałość oraz poznać wady i niedostatki dostępnych dziś rozwiązań.

Słowa kluczowe: miejski transport zbiorowy, komunikacja tramwajowa, tramwaj z zasilaniem autonomicznym