Spis treści i streszczenie numeru 7/2013

Do pobrania: 7/2013 – wersja elektroniczna

 Spis treści

Marek Bauer – Porównanie technik pomiaru czasu przejazdu pojazdów transportu zbiorowego

Jacek Szołtysek – Miasta przyjazne seniorom – identyfikacja problemu

Marcin Wołek – Promocja transportu trolejbusowego w świetle analizy studiów przypadków Gdyni i Salzburga

Tomasz Rokita, Wacław Oleksy, Marian Wójcik – Koleje linowe w systemach transportu miejskiego na przykładzie aglomeracji Medellin

Krzysztof Czech – Wpływ stanu technicznego nawierzchni drogowej na propagację powierzchniowych drgań komunikacyjnych do otoczenia

Przemysław Śleszyński, Piotr Rosik – Struktura drogowego ruchu dojazdowego  do Warszawy w świetle badań kordonowych

 

Streszczenia

Marek Bauer

Porównanie technik pomiaru czasu przejazdu pojazdów transportu zbiorowego

Streszczenie: W artykule przedstawiono znaczenie oraz możliwości wykorzystania często niedocenianych badań czasu przejazdu w komunikacji zbiorowej. Tymczasem czas przejazdu stanowi jeden z najistotniejszych elementów podróży i ma istotny wpływ na wybór środka transportu. Omówiono zakres pozyskiwanych informacji przy różnych metodach i zróżnicowanej dokładności prowadzenia pomiarów czasu przejazdu, z uwzględnieniem rozwoju zaawansowanych technik pomiarowych. Przedyskutowano potencjalne efekty zastosowania poszczególnych metod i technik pomiarów. Szczególną uwagę poświęcono problemowi szczegółowości rozbicia czasu przejazdu linii (lub korytarza komunikacyjnego) na poszczególne procesy ruchu. W najprostszej metodzie pomiaru tradycyjnego, uzyskiwane wyniki umożliwiają jedynie wyznaczenie czasu trwania kolejnych modułów między-przystankowych na linii, skupiających przejazd i postój na przystanku. Natomiast w metodzie najbardziej zaawansowanej (zdefiniowanej jako pomiar pełny), możliwe jest znaczne rozwarstwienie czasu przejazdu korytarza z podziałem na elementy składowe, takie jak: przejazd odcinka, oczekiwanie na możliwość wjazdu na przystanek, wymianę pasażerów oraz oczekiwanie na możliwość odjazdu z przystanku. Takie podejście umożliwia nie tylko ogólną ocenę funkcjonowania linii, ale także wyodrębnienie przyczyn ewentualnych zakłóceń czasu przejazdu. Analizę porównawczą metod badawczych zilustrowano przykładem, w którym szczegółowe wyniki pomiarów czasu przejazdu, uzyskane w wyniku zastosowania najbardziej zaawansowanej metody pomiaru pełnego, zostały przetworzone do postaci uzyskiwanych także przy zastosowaniu pozostałych metod prowadzenia pomiarów. Na podstawie tak przygotowanych wyników – wyznaczono czasy, prędkości i wartości wskaźnika punktualności, możliwe do uzyskania poszczególnymi metodami. Referat zwieńczono rekomendacją do stosowania pomiarów o dużej dokładności i szerokim zakresie pozyskiwanych informacji.

Słowa kluczowe: transport pasażerski, transport zbiorowy, czas przejazdu

 

Jacek Szołtysek

Miasta przyjazne seniorom – identyfikacja problemu

Streszczenie: Starzenie się społeczeństwa Europy, skutkujące wzrostem liczby seniorów w strukturze użytkowników miast, wymaga podejmowania działań zmierzających do dostosowania środowisk miast do potrzeb tej grupy użytkowników. Problematyka dostosowania miast do potrzeb seniorów jest podejmowana w działaniach o charakterze międzynarodowym, włączającym do prac naukowców – reprezentantów różnych dziedzin wiedzy czy dyscyplin naukowych i skutkująca formułowaniem zaleceń dla miast. W praktyce jednak owe zalecenia są mało znane, zaś polityki miast w zakresie dostosowań są zazwyczaj niekompleksowe. Badanie literatury krajowej w tym zakresie wykazuje na stosunkowo małą popularność tego tematu w opracowaniach logistycznych czy transportowych. Autor podjął tę tematykę, by wskazać na potrzebę i kierunki działań, jakie zarówno teoretycy, jak i praktycy, zajmujący się problematyką funkcjonowania współczesnych miast, powinni rozważyć jako swoje pola działań. Autor w artykule zaprezentował przesłanki znaczenia podjętej problematyki oraz wskazał na kierunki działań, jakie miasta powinny podejmować w celu zagwarantowania seniorom właściwego poziomu życia w miastach, m.in. poprzez zwiększenie stopnia mobilności seniorów, leżącej u podstaw znaczącej części ich aktywności życiowej.

Słowa kluczowe: miasta przyjazne seniorom, mobilność, przestrzeń miasta

 

Marcin Wołek

Promocja transportu trolejbusowego w świetle analizy studiów przypadków Gdyni i Salzburga

Streszczenie: Ze względu na zalety środowiskowe trakcji elektrycznej w transporcie obserwuje się wzrost jej znaczenia w miastach Europy. Rozwojowi transportu tramwajowego towarzyszy (na mniejszą skalę) rozwój transportu trolejbusowego, który stanowi interesującą alternatywę dla miast średniej wielkości. W artykule podjęto zagadnienie promocji transportu trolejbusowego, którego zalety eksploatacyjne i środowiskowe nabierają coraz większego znaczenia w miastach uznających jakość życia mieszkańców za ważny czynnik kształtowania swej przewagi konkurencyjnej. Dla opisu i analizy działań promocyjnych transportu trolejbusowego w Gdyni i Salzburgu wykorzystano metodę studium przypadku, która stanowi praktyczne narzędzie opisowo-analityczne. Wybór tych miast wynikał m.in. z porównywalności rozmiaru pracy eksploatacyjnej oraz z faktu, że transport trolejbusowy jest na podobnym etapie rozwoju i pełni ważną rolę w systemie transportowym Gdyni i Salzburga. Zakres i struktura podejmowanych działań promocyjnych w analizowanych miastach uzależnione były od grupy docelowej, etapu rozwoju transportu trolejbusowego oraz współpracy na płaszczyźnie międzynarodowej, w szczególności realizowanej w okresie 2010 – 2013 w ramach projektu TROLLEY.

Słowa kluczowe: transport miejski, transport trolejbusowy, promocja, analiza studium przypadków

 

Tomasz Rokita, Wacław Oleksy, Marian Wójcik

Koleje linowe w systemach transportu miejskiego na przykładzie aglomeracji Medellin

Streszczenie: W artykule przedstawiono zintegrowany system transportu miejskiego wykorzystujący różne środki transportu,  w tym kolei linowych, na przykładzie aglomeracji Medellin (Kolumbia) liczącej około 3.5 miliona mieszkańców. Rozwój miasta Medellin związany jest z budową naziemnej sieci transportu miejskiego Metro de Medellin (MdM). Sieć MdM składa się z dwóch linii naziemnego metra o łącznej długości 32 kilometrów, linii autobusowej i trzech linii kolei linowej Metrocable. W artykule przedstawiono opis struktury MdM ze szczególnym uwzględnieniem Metrocable. System transportu Metrocable został zaprojektowany w celu poprawy warunków przemieszczania mieszkańców, zamieszkałych na przeludnionych zboczach gór otaczających miasto. Artykuł daje odpowiedź na pytanie czy kolej linowa może być liczącym się środkiem transportu miejskiego. Dwie podstawowe linie napowietrznych kolei linowych Metrocable, o długości 2 i 2.7 kilometra połączone są bezpośrednio ze stacjami naziemnego metra i obowiązuje w nich jedna opłata za przejazd. Gondole 10-osobowe, poruszające się z prędkością 5 m/s, zapewniają zdolność przewozową każdej z nich 3000 osób na godzinę. Trzecia linia o długości 4.6 kilometra ma charakter turystyczny. Napowietrzne koleje linowe Metrocable z racji pełnionej funkcji transportu miejskiego pracują 20 godzin na dobę i pokrywają 20% rynku transportowego aglomeracji Medellin. Tak duże obciążenie kolei wielokrotnie przekracza obciążenie kolei linowych pracujących w europejskich ośrodkach narciarskich. Dlatego pojawia się poważny problem przyspieszonego zmęczenia elementów kolei i niebezpieczeństwo wystąpienia awarii podczas eksploatacji. Od czasu oddania kolei do eksploatacji obsługa i konserwacja prowadzone są zgodnie z zaleceniami producenta kolei. W badaniach eksploatacyjnych kolei Metrocable oraz konsultacji istotnych problemów związanych z bezpieczeństwem osobowego transportu koleją linową Metrocable, brali udział autorzy niniejszego artykułu. Kolej linowa Metrocable Medellin stanowi unikalny na skalę światową pozytywny przykład transportu publicznego o dużym natężeniu ruchu.

Słowa kluczowe: koleje jednolinowe, koleje gondolowe, koleje linowe w miastach

 

Krzysztof Czech

Wpływ stanu technicznego nawierzchni drogowej na propagację powierzchniowych drgań komunikacyjnych do otoczenia

Streszczenie: W artykule analizowany jest wpływ stanu technicznego nawierzchni drogowej i obciążenia dynamicznego od pojazdów na poziom drgań propagowanych drogą gruntową do otoczenia. Pomiary przyspieszeń drgań prowadzono w ośmiu lokalizacjach pomiarowych zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie dróg z jezdniami o zróżnicowanym stanie technicznym nawierzchni: bitumicznej, betonowej, brukowanej oraz żwirowej. Obciążenie dynamiczne od pojazdów analizowano w trzech grupach: samochody osobowe i lekkie ciężarowe, samochody ciężarowe o masie całkowitej powyżej 3.5 t oraz autobusy. Analizę porównawczą prowadzono dla uśrednionych maksymalnych wartości przyspieszeń drgań. Przeprowadzone badania dowodzą, iż nie zawsze wraz z istotnym pogorszeniem stanu technicznego nawierzchni mamy do czynienia z intensyfikacją negatywnych oddziaływań parasejsmicznych propagowanych do otoczenia.

Słowa kluczowe: drgania drogowe, propagacja drgań, przyspieszenia drgań.

 

Przemysław Śleszyński, Piotr Rosik

Struktura drogowego ruchu dojazdowego  do Warszawy w świetle badań kordonowych

Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki badań kordonowych, przeprowadzonych na 23 wlotach do Warszawy w październiku 2010 roku w ramach jednej z części projektu systemowego „Trendy Rozwojowe Mazowsza”. Projekt był realizowany w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN na zamówienie Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego oraz władz samorządowych województwa. Badania były związane z potrzebą kompleksowego zdiagnozowania sytuacji społeczno-ekonomicznej regionu mazowieckiego, w tym rozpoznania powiązań funkcjonalnych i komunikacyjnych. W tym celu zebrano informacje na temat natężenia ruchu pojazdów samochodowych, wjeżdżających do Warszawy w godzinach 6-11 oraz skrótów literowych z tablic rejestracyjnych. Na tej podstawie wyznaczono kierunki dojazdów, strukturę pojazdów w ruchu oraz zasięg oddziaływania Warszawy. W szczególności stwierdzono, że przyjazdy do Warszawy w okresie porannym w godzinach 6-11 na głównych 21 wlotach obejmują 124 tysiące pojazdów silnikowych i około 187 tysięcy osób, przy czym dominują samochody osobowe (84%). Z powiatów graniczących ze stolicą pochodziło 37% ruchu, z województwa mazowieckiego (bez Warszawy) – 53%, a z samej Warszawy – 32%. Szczególnie charakterystyczne jest wysokie natężenie przyjazdów z kierunku wschodniego, świadczące nie tylko o atrakcyjności Warszawy, ale także braku alternatywnych miejsc pracy i swoistym uzależnieniu od stolicy kraju. Wyniki badań wskazują, że większość ruchu wjazdowego pochodzi z powiatów okalających Warszawę, a zasięg oddziaływania jest zgodny z modelem grawitacyjnym. Badania wskazują też na rosnącą rolę dojazdów do pracy i usług ze strefy podmiejskiej, związaną z procesami dekoncentracji osadniczej i żywiołowej suburbanizacji. Ocenia się, że jest to zagrożeniem dla ładu przestrzennego w wymiarze transportowo-osadniczym.

Słowa kluczowe: transport drogowy, natężenie ruchu, struktura ruchu pojazdów, badania kordonowe, metoda tablic rejestracyjnych