Spis treści i streszczenie numeru 2/2015

Do pobrania: 2/2015 – wersja elektroniczna

Spis treści

Aleksandra Romanowska, Kazimierz Jamroz – Wielkopowierzchniowe obiekty handlowe – zwykłe generatory ruchu czy źródła problemów transportowych?

Urszula Duda – Analiza funkcjonowania strefy kiss and ride przy Małopolskim Dworcu Autobusowym w Krakowie

Andrzej Chyba, Wiesław Starowicz – Punktualność kursowania pojazdów MPK SA w Krakowie obsługujących miejski transport zbiorowy w latach 1997 – 2013

Zofia Bryniarska –  Rozwój przewozów liniami aglomeracyjnymi w strefie podmiejskiej Krakowa

Marek Bauer – Badania tolerancji dla odjazdów  punktualnych w miejskiej komunikacji zbiorowej na przykładzie Kielc

 

Streszczenia

Aleksandra Romanowska, Kazimierz Jamroz

Wielkopowierzchniowe obiekty handlowe – zwykłe generatory ruchu czy źródła problemów transportowych?

Streszczenie: W artykule zaprezentowano dane na temat funkcjonowania dużych centrów handlowych w miastach, uzyskane z polskich i obcojęzycznych źródeł literatury oraz badań realizowanych w Polsce i za granicą. Pozwalają one na zapoznanie się z podstawową wiedzą na temat zachowań klientów oraz uwarunkowaniami  oferty parkingowej wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Przedstawiono także charakterystyki ruchu generowanego przez tego typu obiekty i opisano potencjalny wpływ tego ruchu na przyległy układ komunikacyjny.

Słowa kluczowe: centra handlowe, wielkopowierzchniowe, generator podróży, system transportu, problemy transportowe

 

Urszula Duda

Analiza funkcjonowania strefy kiss and ride przy Małopolskim Dworcu Autobusowym w Krakowie

Streszczenie: Funkcjonowanie stref kiss and ride w Krakowie zbadano na wybranym przykładzie strefy kiss and ride zorganizowanej przy Małopolskim Dworcu Autobusowym. Analizowano głównie prawidłowe wykorzystanie tej strefy, ale także jej funkcjonalność i organizację, jakość oznakowania oraz rozpoznawalność systemu wśród społeczeństwa. Głównym celem badań było zidentyfikowanie zachowań kierowców korzystających ze strefy, pod kątem poprawności i przestrzegania zasad, które w niej obowiązują. Przeprowadzono obserwacje, podczas których rejestrowano czas postoju samochodów w strefie oraz dokonywano oceny poprawności zachowania kierowcy. W przypadku  zachowań niezgodnych z obowiązującymi zasadami – oceniano rodzaj nieprawidłowości (blokowanie pasa K+R, postój poza pasem K+R).  Ponieważ obserwacje wykazały, że strefa nie funkcjonuje w pełni poprawnie, głównie z powodu nieprawidłowych zachowań kierowców, dokonano próby zidentyfikowania błędów systemu, które mogły do tego doprowadzić. W artykule przedstawiono kolejne etapy przeprowadzonej analizy oraz opisano organizację i sposób oznakowania wybranej strefy. Przedstawiono szczegółowe wyniki przeprowadzonych badań, opisano zaobserwowane problemy. Zaproponowano kilka wariantów rozwiązań, które powinny stanowić punkt wyjścia do dyskusji o sposobach poprawy działania systemu kiss and ride w Krakowie, który – pomimo niedociągnięć – stanowi zalążek sprawnie funkcjonującego elementu wpisującego się w system transportowy miasta.

Słowa kluczowe: kiss and ride, K+R, pocałuj i jedź, zachowania komunikacyjne, węzły przesiadkowe

 

Andrzej Chyba, Wiesław Starowicz

Punktualność kursowania pojazdów MPK SA w Krakowie obsługujących miejski transport zbiorowy w latach 1997 – 2013

Streszczenie: Artykuł zawiera analizę punktualności kursowania pojazdów Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego S.A. w Krakowie. Analiza obejmuje kursowa­nie zarówno autobusów, jak i tramwajów. Podstawą są informacje zgroma­dzone w czasie obserwacji prowadzonych na przystankach autobusowych i tramwajowych od roku 1997 do 2013. Jedynie za rok 2006 brak jest danych. Od roku 1997 do 2005 obserwacje prowadzone były w ramach systemu SKUT, później obserwacje kursowania pojazdów kontynuowali pracownicy zarządcy transportu zbiorowego, czyli obecnie ZIKiT. W pierwszej części artykułu omówiono istotę badań komunikacyjnych prowadzonych w ramach systemu SKUT i przez ZIKiT. Poświęcono temu zagadnieniu dużo miejsca, bo jak później pokaże to analiza punktualności, zmiana sposobu przeprowadzania obserwacji kursujących pojazdów spo­wodowała gwałtowną zmianę wartości wskaźników. Następnie zaprezen­towano analizę punktualności kursowania pojazdów obejmującą 2 części. W pierwszej części przedstawiono zmienność wskaźników punktualności, a w drugiej kształtowanie się średnich odchyłek punktualności d. Wartości wskaźników punktualności ustalono dla punktualności bezwzględnej (d = 0) oraz przy uwzględnieniu przyjętego przedziału tolerancji <-2, 1>. Średnie odchyłki punktualności kursowania były obliczane najpierw dla wszystkich obserwowanych kursów pojazdów, a później tylko dla kursów opóźnionych. Obliczenia wskaźników punktualności i średnich odchyłek punktualności dotyczyły okresów rocznych. Oprócz obliczeń dla wszyst­kich pojazdów liczono również wartości wskaźników punktualności od­dzielnie dla autobusów i tramwajów, oraz dla dni roboczych i weekendo­wych. Zmienność wartości wskaźników i średnich odchyłek zilustrowano na wykresach. Dopełnieniem powyższych analiz są dane o zmianach liczby kursów autobusów i tramwajów objętych obserwacjami komunikacyjnymi. Publikacja wskazuje, że dobór zbioru danych wykorzystywanych do obliczania wskaźników punktualności, a zwłaszcza sposób przeprowa­dzania obserwacji komunikacyjnych, mają istotny wpływ na uzyskiwane wyniki. Szczególnie ważne wydaje się przeprowadzanie obserwacji kurso­wania pojazdów bez wiedzy przewoźnika.

Słowa kluczowe: transport pasażerski, transport zbiorowy, punktual­ność, jakość przewozów

 

Zofia Bryniarska

Rozwój przewozów liniami aglomeracyjnymi w strefie podmiejskiej Krakowa

Streszczenie: Przewozy w strefie podmiejskiej Krakowa były i są ważne dla mieszkańców Krakowa i strefy podmiejskiej. Od 2007 roku kompetencje organizatora publicznego transportu zbiorowego na tym obszarze na mocy porozumień międzygminnych wykonuje jednostka miejska (ZIKiT). Pozwala to lepiej integrować komunikację w strefie miejskiej i podmiejskiej, a jednocześnie gminy są współodpowiedzialne finansowo za wielkość i planowanie oferty przewozowej. W artykule przedstawiono organizację obsługi komunikacyjnej w strefie podmiejskiej i liczbę linii obsługujących każdą z gmin. Scharakteryzowano ofertę przewozową przedstawiając przystanki początkowe linii aglomeracyjnych, liczbę uruchamianych kursów, wielkość i komfort autobusów, którymi kursy są wykonywane. Wielkość realizowanych zadań przewozowych pokazano na podstawie liczby przewiezionych pasażerów ogółem oraz z podziałem na korzystających z linii aglomeracyjnych wyłącznie na terenie miasta, przejeżdżających do strefy podmiejskiej i wyłącznie na terenie gmin, a także wielkości wykonanej pracy eksploatacyjnej wyrażonej w wozokilometrach i wozogodzinach. Przedstawiono wybrane wskaźniki charakteryzujące przewozy jak: średnia odległość przejazdu pasażerów, prędkość komunikacyjna, czy wskaźnik produktywności linii. Omówiono również rozkład popytu na przewozy w kolejnych godzinach doby. Wszystkie analizy przeprowadzono dla każdego typu dnia tygodnia (dnia roboczego, soboty i niedzieli). Jednocześnie dokonano porównań do stanu i wielkości zadań przewozowych obserwowanych w 2009 roku.

Słowa kluczowe: publiczny transport zbiorowy, komunikacja autobusowa, strefa podmiejska

 

Marek Bauer

Badania tolerancji dla odjazdów  punktualnych w miejskiej komunikacji zbiorowej na przykładzie Kielc

Streszczenie: Badania oceny punktualności miejskiej komunikacji zbiorowej w polskich miastach są wykonywane stosunkowo często. Na ogół dotyczą one znaczenia i bieżącej oceny punktualności, natomiast dyskusje na temat samej istoty i postrzegania punktualności są prowadzone dość rzadko. W niniejszym artykule przedstawiono problem zmiennych oczekiwań pasażerów w zakresie punktualności kursowania pojazdów transportu zbiorowego, w zależności od etapu wykonywanej podróży. Zwrócono uwagę na problem postrzegania odjazdów przyspieszonych lub opóźnionych względem rozkładu jazdy, jako mieszczących się w granicach odjazdu punktualnego. W dalszej części artykułu omówiono metodykę prowadzenia badań kwestionariuszowych nad tolerancją odjazdu punktualnego, a następnie przedstawiono wyniki takich badań wykonanych w Kielcach. Istotne, że respondenci podawali maksymalne wartości opóźnień i przyspieszeń w odniesieniu do sprecyzowanej linii, którą zamierzali kontynuować podróż. Zasadniczą część artykułu stanowią analizy wpływu częstości korzystania z komunikacji miejskiej, subiektywnej oceny punktualności oraz motywacji podróży na zmiany w postrzeganiu odjazdów punktualnych. Wyniki analiz pokazały duże zróżnicowanie postrzegania odjazdów punktualnych w Kielcach. Można je wykorzystać na etapie planowania obsługi komunikacyjnej, w tym rozkładów jazdy. Zaprezentowana metodyka badań kwestionariuszowych może być z powodzeniem stosowana w innych miastach, możliwe jest również rozszerzenie zakresu czynników klasyfikujących o powody wyboru linii, częstotliwość kursowania linii czy wymagania w zakresie komfortu podróży.

Słowa kluczowe: punktualność, przedział tolerancji, komunikacja miejska, transport zbiorowy