Spis treści i streszczenie numeru 11/2015

Do pobrania: 11/2015 – wersja elektroniczna

Spis treści

Jakub Zawieska, Krzysztof Skotak – Polityka transportu zrównoważonego w polskich miastach w kontekście jakości powietrza i emisji z sektora transportu cz. I

Michał Beim, Torsten Perner, Joanna Arnold – Badania preferencji transportowych pasażerów kolei na linii Berlin – Angermünde – Szczecin

Tomasz Dybicz, Andrzej Brzeziński, Magdalena Rezwow-Mosakowska – Koncepcja przekształcenia systemu transportowego Służewca, najbardziej zatłoczonego obszaru w Polsce

Jacek Szołtysek, Rafał Otręba – Mobilność a jakość życia mieszkańców miast Górnego Śląska

Maciej Łada – Integracja taryfowa w obszarach metropolitarnych jako istotny element kształtowania oferty transportu zbiorowego

Szymon Wiśniewski – Efektywność funkcjonowania lotniczych zespołów ratownictwa medycznego na obszarze województwa łódzkiego

 

Streszczenia

 

Jakub Zawieska, Krzysztof Skotak

Polityka transportu zrównoważonego w polskich miastach w kontekście jakości powietrza i emisji z sektora transportu cz. I

Streszczenie:  Ograniczenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego generowanego przez ludzką aktywność jest jednym z głównych wyzwań XXI wieku. Ze względu na wielkość emisji do atmosfery, do najbardziej istotnych należy sektor transportu. Koszty i zagrożenia związane z tymi emisjami są szczególnie wysokie w miastach i na terenach cechujących się wysoką gęstością zaludnienia. Celem poniższego artykułu jest analiza polityki transportowej wybranych miast w Polsce w latach 2000 – 2014 w kontekście redukcji emisji z sektora transportu i poprawy jakości powietrza. Artykuł prezentuje najważniejsze aspekty i możliwości działań na rzecz  redukcji emisji z sektora transportu w ujęciu prowadzonej polityki transportowej oraz analizuje działania w tym zakresie prowadzone przez miasta objęte badaniem na tle zmian jakości powietrza. Przeprowadzone analizy pokazują, że jednoznaczna ocena polityki transportowej miast jest utrudniona, głównie ze względu na brak dostępu do szczegółowych danych. Opisane w artykule dokumenty strategiczne przyjmowane przez poszczególne miasta, teoretycznie wspierają ideę transportu zrównoważonego, jednakże dostępne wskaźniki dotyczące systemów transportowych i jakości powietrza pokazują, iż pełna implementacja takich systemów jest ciągle daleka od oczekiwanych rezultatów.

Słowa kluczowe: polityka transportowa miast, emisja zanieczyszczeń z sektora transportu, transport zrównoważony, jakość powietrza atmosferycznego

 

Michał Beim, Torsten Perner, Joanna Arnold

Badania preferencji transportowych pasażerów kolei na linii Berlin – Angermünde – Szczecin

Streszczenie: Integracja europejska przyczynia się do wzrostu powiązań społecznych i gospodarczych pomiędzy regionami leżącymi po obu stronach granic państw członkowskich. Konsekwencją jest wzrost popytu na transport. W przypadku granicy polsko-niemieckiej odpowiedź stanowi wzrost motoryzacji indywidualnej oraz rozwój rynku prywatnych przewoźników mikrobusowych i autobusowych. Rola kolei jest marginalizowana. Pozytywnym wyjątkiem jest relacja Berlin – Szczecin, przez Angermünde, gdzie na skutek działań regionalnego organizatora transportu publicznego VBB, systematycznie wzrasta liczba podróżujących koleją, mimo silnej konkurencji ze strony transportu drogowego. Dzieje się to na skutek dobrej oferty taryfowej i stosunkowo dużej liczby połączeń. Artykuł prezentuje wyniki badań preferencji transportowych pasażerów kolei, przeprowadzone w maju 2014 roku. Dominującą relacją podróży są przejazdy między Berlinem a Szczecinem. Głównym celem podróży są aktywności związane ze spędzaniem wolnego czasu (turystyka, odwiedziny, zakupy). Choć respondenci uważają bezpośredniość za kluczową korzyść autobusów, kolej wybierają ze względu na cenę i wygodę. Pasażerowie wysoko oceniają jakość świadczonych usług przez kolej. Chwalą sobie również integrację taryfową z komunikacją miejską w Berlinie i Szczecinie. Negatywny wpływ na atrakcyjność ma przesiadka w Angermünde. Dla wielu pasażerów, mimo dogodnych warunków przejścia między pociągami i koordynacji czasów podróży, stanowi ona problem. Wbrew stereotypowym opiniom i obawom polskich polityków, regionalne połączenia kolejowe nie służą przede wszystkim dojazdom do niemieckich lotnisk i nie stanowią zagrożenia dla rozwoju polskich lotnisk regionalnych.

Słowa kluczowe: kolejowe połączenia transgraniczne, koleje regionalne, preferencje transportowe

 

Tomasz Dybicz, Andrzej Brzeziński, Magdalena Rezwow-Mosakowska

Koncepcja przekształcenia systemu transportowego Służewca, najbardziej zatłoczonego obszaru w Polsce

Streszczenie: Obszar Służewca Przemysłowego na przestrzeni ostatnich lat przeszedł całkowitą metamorfozę. Z dzielnicy poprzemysłowej przekształcił się w zagłębie biurowców i tzw. „białych kołnierzyków”. Transformacja ta zachodziła bardzo szybko i w sposób nieskoordynowany z rozwojem układu transportowego miasta. W stosunkowo krótkim czasie obszar ten zmienił swój postindustrialny charakter, przeobrażając się w zagłębie nowoczesnych budynków biurowych. Szacuje się, że obecnie Służewiec oferuje ponad 900 tysięcy m2 powierzchni biur, co stanowi około 20% całej powierzchni biurowej Warszawy, a liczba pracujących sięga 80 tysięcy osób. W wyniku znacznego przerostu powierzchni biurowych w stosunku do możliwości obsługi transportem indywidualnym i zbiorowym w godzinach szczytu obszar ten stał się najbardziej „zatłoczonym” w kraju. Doczekał się nawet własnej strony na Facebooku pod nazwą „Mordor na Domaniewskiej”. W artykule przedstawiono diagnozę stanu istniejącego, zidentyfikowano główne problemy oraz przedstawiono możliwości znacznego usprawnienia obsługi Służewca, z uwzględnieniem konieczności przeprowadzenia działań radykalnie zmieniających podział zadań przewozowych w podróżach do pracy. Inspiracją do opracowania propozycji rozwiązań był przykład londyńskiego City, w którym pracuje około 370 tysięcy osób, a tylko około 6% dojeżdża do pracy samochodami osobowymi.

Słowa kluczowe: zatłoczenie komunikacyjne, ruch stłumiony, podróże do pracy, dostępność transportowa

 

Jacek Szołtysek, Rafał Otręba       

Mobilność a jakość życia mieszkańców miast Górnego Śląska

Streszczenie: Autorzy prezentują wyniki badań ankietowych mieszkańców miast Górnego Śląska w zakresie czynników warunkujących ich poczucie jakości życia. Do analizy i wnioskowania wybrano czynniki wpływające na mobilność mieszkańców. Pod uwagę wzięto: bezpieczeństwo (zarówno podróżowania, jak i osobiste), ceny biletów komunikacji zbiorowej, dostępność do transportu zbiorowego, warunki oczekiwania na przystankach, warunki podróżowania w środkach komunikacji zbiorowej, wydzielone buspasy, odczucie na temat jakości transportu zbiorowego, jak również kongestia, możliwość podróżowania innymi środkami transportowymi (poza transportem zbiorowym), dostępność do ścieżek rowerowych. Przy wyborze opcji podróżowania wybrano pytanie o zniżki w opłatach za przejazdy komunikacją zbiorową.  Zaprezentowane wnioski mogą być przydatne w procesie zarządzania miastami.

Słowa kluczowe:  miasto, jakość życia, mobilność, Górny Śląsk

 

Maciej Łada 

Integracja taryfowa w obszarach metropolitarnych jako istotny element kształtowania oferty transportu zbiorowego

Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia integracji taryfowej, która jest odpowiedzią na rosnące potrzeby transportu zbiorowego na obszarze metropolitalnym. Celem integracji taryfowej jest poprawa atrakcyjności oferty transportu zbiorowego, co przyczynia się do zwiększania jego udziału w podróżach. Omówione zostały założenia i możliwości prawne wprowadzenia integracji taryfowej. Zwrócono również uwagę na wady i zalety jednolitej taryfy na terenach miejskich. Zintegrowany system taryfowy pokazano dokonując charakterystyki funkcjonowania Komunalnego Związku Komunikacyjnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego wraz z porównaniem do funkcjonującego w aglomeracji gdańskiej Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej. Przedstawiono również historyczny zarys i czynniki, które wpłynęły na obecny kształt oferty taryfowej w obszarze aglomeracji. Ponadto przedstawiono istotę integracji taryfowej w Trójmieście ze szczególnym naciskiem na rolę Szybkiej Kolei Miejskiej, będącej kręgosłupem systemu transportu zbiorowego w aglomeracji. Jako uzupełnienie scharakteryzowano innowacyjne rozwiązania ułatwiające zarządzanie taryfą zintegrowaną oraz ułatwiające użytkownikom korzystanie z transportu zbiorowego.

Słowa kluczowe: integracja taryfowa, bariery integracji, organizacja transportu zbiorowego

 

Szymon Wiśniewski

Efektywność funkcjonowania lotniczych zespołów ratownictwa medycznego na obszarze województwa łódzkiego

Streszczenie: Artykuł poświęcony jest zbadaniu poziomu efektywności działania lotniczych zespołów ratownictwa medycznego korzystających z lądowisk na obszarze regionu łódzkiego, wskazanych w Planie działania systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne dla województwa łódzkiego z 23 czerwca 2015 r. Do badania włączono wszystkie gminy regionu oraz te jednostki z województw z nim sąsiadujących, które znalazły się w zasięgu działania śmigłowców ratunkowych. Gminom przypisano liczbę ich mieszkańców a lotnicze zespoły ratownictwa medycznego scharakteryzowano poprzez określenie sumarycznej liczby stanowisk resuscytacyjnych, intensywnej terapii oraz obserwacyjnych i liczby lekarzy w szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR), do których kierowani są pacjenci z poszczególnych lądowisk. Badanie przeprowadzono w dwóch etapach, pozwalających z jednej strony określić potencjalne obłożenie danego SOR za pośrednictwem powiązanego z nim lądowiska, z drugiej zaś dających informację, jakie jest zróżnicowanie przestrzenne dostępności mieszkańców gmin województwa łódzkiego do SOR, przy założeniu transportu śmigłowcem zespołu ratownictwa medycznego. Wynikiem badania jest określenie przestrzennego zróżnicowania dostępności mieszkańców poszczególnych gmin województwa łódzkiego do lotniczych zespołów ratownictwa medycznego działających w jego granicach. Artykuł wskazuje obszary wymagające szczególnej uwagi, które w żadnym z wariantów badania nie osiągnęły nawet średniego dla województwa poziomu dostępności. Konieczna jest w tym zakresie niezawodna koordynacja działań poszczególnych zespołów ratownictwa, również tych z województw ościennych, aby zniwelować tak potencjalnie niebezpieczną dla mieszkańców sytuację.

Słowa kluczowe: dostępność, lotniczy zespół ratownictwa medycznego, województwo łódzkie