Spis treści i streszczenie numeru 11/2013

Do pobrania: 11/2013 – wersja elektroniczna

 Spis treści

Marek Bauer – Normatywne prędkości autobusów na wydzielonych pasach w warunkach zbliżonych do ruchu swobodnego

Artur Dziuba,   Waldemar Parkitny – Jakość postrzegana przez pasażerów pociągów relacji Kraków Główny – Częstochowa

Wojciech Gawęda – System transportowy Wientianu, jako przykład systemu transportowego średniej wielkości miasta w Azji Południowo- Wschodniej

Paweł Kossakowski – Zagadnienia formalno-prawne realizacji wiat przystankowych oraz przykłady nowoczesnych obiektów wykonanych w Polsce

Zdzisław Trzaska – Dynamiczne procesy w napędzie samochodu elektrycznego w ruchu miejskim

Maria Zych – System przystanków na żądanie – Budapeszt jako wzorzec dla Warszawy

Leszek Kania – Polemika z artykułem „Dylematy stosowania zielonej strzałki”

Streszczenia

Marek Bauer

Normatywne prędkości autobusów na wydzielonych pasach w warunkach zbliżonych do ruchu swobodnego

Streszczenie: W procesie planowania usprawnień dla pojazdów komunikacji zbiorowej bardzo istotne znaczenie ma precyzyjne określenie czasu przejazdu. O ile w przypadku modelowania stanu istniejącego można posiłkować się nawet bardzo dokładnymi wynikami pomiarów, to w przypadku rozwiązań nowych – już tego komfortu nie ma. Często się zdarza, że w celu zwiększenia efektywności funkcjonalnej i ekonomicznej proponowanych rozwiązań, w procesie modelowania przyjmowane są zbyt optymistyczne prędkości przejazdu. Są one bardzo trudne lub wręcz niemożliwe do osiągania po wdrożeniu inwestycji. W referacie skoncentrowano się na odcinkach z pasami autobusowymi, pracującymi w warunkach umiarkowanego wpływu sygnalizacji świetlnej i ruchu innych pojazdów, a więc takich, na których straty czasu autobusów są stosunkowo niewielkie. Omówiono zmienność czasu przejazdu autobusów na podstawie badań przeprowadzonych na specjalnie wybranych odcinkach z „szybkimi” pasami autobusowymi w Krakowie i Warszawie. W badaniach tych wykorzystano technikę GPS, co umożliwiło pozyskanie szczegółowych profili prędkości autobusów, oraz precyzyjne określenie miejsc i czasu zatrzymań. Przeanalizowano zależność średnich prędkości przejazdu oraz prędkości komunikacyjnych od długości odcinków międzyprzystankowych. Wynikiem tej analizy są wartości normatywne, które mogą być wykorzystywane w modelowaniu symulacyjnym sieci transportowych z odcinkami z wydzielonymi pasami autobusowymi. Wartości te mogą być również stosowane jako punkt odniesienia do wyznaczania strat czasu autobusów na ciągach z wydzielonymi pasami dla autobusów.

Słowa kluczowe: transport miejski, transport pasażerski,  pas autobusowy

 

Artur Dziuba,  Waldemar Parkitny

Jakość postrzegana przez pasażerów pociągów relacji Kraków Główny – Częstochowa 

Streszczenie: Liczba osób przewożonych koleją od wielu lat systematycznie spada. Spadkowi temu towarzyszy negatywne postrzeganie kolei przez podróżnych, ograniczenia w kursowaniu pociągów, odwołania kursów, częste informacje dotyczące dużych opóźnień pociągów, przeciągające się remonty linii kolejowych. W tej sytuacji zasadne jest podjęcie badań wyja-śniających przyczynę zmniejszenia liczby osób podróżujących koleją. W artykule omówiono wyniki badań dotyczących oceny jakości połączeń kolejowych dokonywanych przez pasaże-rów, a realizowanych na trasie Kraków Główny – Częstochowa, przez pociągi TLK PKP In-terCity S.A.  Badania jakości postrzeganej przez pasażerów wykonano metodą kwestionariuszy ankietowych. Były one rozdawane podróżnym około pół godziny po rozpoczęciu podróży. Dzięki temu uzyskano wysoką wiarygodność wyników. Oceny stopnia zadowolenia z jakości usług przewozowych dokonano w stali pięciostopniowej. Badani mogli przyznać punktację od 1, oznaczającej bardzo niski poziom jakości analizowanej cechy, do 5, oznaczającej poziom bardzo wysoki. W wyniku badań otrzymano 385 wypełnionych ankiet przez pasażerów podróżujących 2 klasą oraz 98 ankiet od pasażerów podróżujących 1 klasą. Ankieta składała się z trzech części: oceny poszczególnych czynników związanych z jakością podróży w pociągu badanej relacji, postulatów pasażerów dotyczących czynników, które w największym stopniu wpłynęłyby na poprawę jakości podróży pociągiem, danych identyfikujących status osoby badanej i częstotliwość podróży pociągami. Ocenie poddano kilkadziesiąt cech, w tym rzadko prezentowane wyniki dotyczące jakości toalet, które mają wpływ na komfort jazdy i  postrzeganie pociągu, jako wygodnego środka lokomocji. Zbadano również, które z cech należy poprawić, aby zwiększyć atrakcyjność korzystania z tego typu połączeń. Wyniki wskazują na stosunkowo niską jakość usług postrzeganą przez pasażerów oraz zbliżone rezultaty dla 1 i 2 klasy pociągów.

Słowa kluczowe: jakość postrzegana przez pasażerów, postulaty i cechy jakości połączeń kolejowych, jakość toalet w pociągach

 

Wojciech Gawęda

System transportowy Wientianu, jako przykład systemu transportowego średniej wielkości miasta w Azji Południowo – Wschodniej

Streszczenie: Wientian jest średniej wielkości miastem w Azji Południowo – Wschodniej, które staje przed zupełnie nowym problemem, jakim jest kongestia spowodowana gwałtownym wzrostem ruchu samochodowego. Wzrost wskaźnika motoryzacji, a w szczególności podwajanie się liczby pojazdów lekkich, co 4 lata, przekłada się prawie liniowo na wzrost natężenia ruchu na ulicach Wientianu. Wientian, jak i wiele innych azjatyckich miast w krajach będących na bardzo niskim poziomie rozwoju, stoi przed kluczowymi decyzjami, które zdeterminują przyszły układ transportowy wraz z układem urbanistycznym. Rosnąca liczba pojazdów z pewnością będzie miała w przyszłości negatywny wpływ na warunki ruchu. Władze miasta, jak i mieszkańcy, coraz częściej dostrzegają ten problem i starają się go rozwiązać. Z uwagi na brak środków finansowych i wiedzy efekty są mało widoczne. W artykule opisano podstawowe parametry systemu transportowego, przedstawiono cechy charakterystyczne, trendy i tło kulturowo ekonomiczne Wientianu, który jest stolicą Laosu. Ponadto zidentyfikowano problemy, z jakimi boryka się Wientian i zidentyfikowano ich przyczyny. Artykuł powstał w oparciu o dane i pomiary wykonane przez autora w celu implementacji pilotażowego programu poprawy jakości w transporcie miejskim, realizowanego na zlecenie Azjatyckiego Banku Rozwoju.

Słowa kluczowe: Wientian, Laos, Azja, transport miejski, kraje rozwijające się,

 

Paweł Kossakowski

Zagadnienia formalno-prawne realizacji wiat przystankowych oraz przykłady nowoczesnych obiektów wykonanych w Polsce

Streszczenie: W artykule podjęto tematykę wiat przystankowych funkcjonujących w transporcie zbiorowym w Polsce. Omówiono zagadnienia prawne związane z ich realizacją oraz przedstawiono przykłady nowoczesnych obiektów, jakie w ostatnim okresie wykonano w naszym kraju. Podano podstawowe informacje na temat stosowanych rodzajów, form, konstrukcji, materiałów oraz wyposażenia wiat przystankowych. Przedstawiono aktualne regulacje prawne dotyczące budowy i użytkowania tego typu obiektów budowlanych, jakie zawarto w ustawie Prawo Budowlane. Podano i przedyskutowano przepisy prawne kwalifikujące wiaty przystankowe jako obiekty, których budowa nie wymaga pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia. Omówiono także konsekwencje takiego stanu rzeczy, związane z brakiem precyzyjnego wymogu wykonywania i przedkładania obliczeń statyczno-wytrzymałościowych konstrukcji wiat na etapie ich zgłaszania odpowiedniemu organowi administracji publicznej przez rozpoczęciem inwestycji. Na tym tle omówiono również procedury, jakie w trakcie realizacji wiat przystankowych stosowane są w praktyce. W kolejnej części artykułu przedstawiono przykłady nowoczesnych i nowatorskich wiat przystankowych, jakie w ostatnim czasie zrealizowano w Polsce. Zaprezentowano konstrukcję, rozwiązania materiałowe, wizualizacje oraz fotografie wiat wykonanych w centrum Szczecina oraz w historycznym i nowoczesnym obszarze Warszawy. Należy zauważyć i podkreślić, że dzięki profesjonalnemu podejściu projektantów i wykonawców oraz zastosowaniu innowacyjnych rozwiązań, w obiektach tych udało się osiągnąć interesujące efekty architektoniczne i designerskie, a przede wszystkim zagwarantować wysoki poziom bezpieczeństwa ich użytkowania.

Słowa kluczowe: transport miejski, przystanki, wiaty przystankowe

 

Zdzisław Trzaska

Dynamiczne procesy w napędzie samochodu elektrycznego w ruchu miejskim

Streszczenie: Zmniejszenie emisji CO₂ do atmosfery o 80% do roku 2050 będzie wymagało 95% dekarbonizacji sektora transportu drogowego. Osiągnięcie tego celu możliwe jest poprzez odpowiednie finansowanie strategii zwiększających wykorzystanie elektrycznych pojazdów oraz wdrożenie pilotażowych programów elektromobilności w miastach. Samochód elektryczny umożliwia zróżnicowanie prędkości jazdy i zmiany obciążenia podczas ruchu w mieście i w obszarach pozamiejskich. Rozwój elektrycznych układów napędowych zapewnia osiągnięcie wysokiej efektywności przemiany energii i jej transferu między różnymi rodzajami wtórnych źródeł energii, co jest bardzo istotne ze względu na potrzebę dbałości o minimalizację emisji gazów cieplarnianych i niekorzystnego wpływu transportu miejskiego na środowisko naturalne. Wmodelu napędu samochodu elektrycznego uwzględniono standardowy przebieg jego prędkości w ruchu miejskim i wprowadzono oddziaływanie układu transmisyjnego na przebieg napięcia indukcji wzajemnej w uzwojeniu silnika magnetoelektrycznego. Rozpatrzone zostały rozwinięte struktury zarówno baterii elektrochemicznej, jak i silnika elektrycznego połączonego za pomocą układu transmisyjnego z zespołem jezdnym. Wyznaczone zostały przebiegi napięć i prądów w układzie oraz mocy na zaciskach baterii zasilającej w energię silnik elektryczny. Ustalono bardzo szybkie zmiany prądu w baterii, których przebieg jest podobny do krótkotrwałych impulsów. Działanie baterii w takich warunkach może prowadzić do bardzo szybkiego jej zużycia a nawet do jej uszkodzeń w krótkim czasie eksploatacji. Poprawa może być uzyskana przez dołączenie superkondensatora na zaciski baterii.

Słowa kluczowe: samochód elektryczny, bateria elektrochemiczna, transport miejski, stany dynamiczne, model obwodowy

 

Maria Zych

System przystanków na żądanie – Budapeszt jako wzorzec dla Warszawy

Streszczenie: Artykuł jest kolejnym z cyklu opracowań przedstawiających projekt zwiększenia liczby przystanków na żądanie kosztem przystanków obowiązkowych w sieci komunikacji autobusowej Warszawy. W tej części zaprezentowano  miasto pełniące, w opinii autorki, rolę wzorca dla Warszawy pod względem zastosowania systemu przystanków na żądanie (w sensie charakterystyki sieci komunikacji miejskiej) oraz kulturowym. Za takie miasto uznano Budapeszt. Przybliżono krótko historię systemu przystanków na żądanie w tym mieście oraz określono jak działa on obecnie. Dzięki wymianie informacji z Zarządem Transportu Miejskiego w Budapeszcie (BKV) określono cechy budapeszteńskiego SPNŻ oraz jego zalety i wady. Wspomnieć tutaj należy m.in. o takich zaletach jak: mniejsze zużycie paliwa, mniejsze wykorzystanie taboru czy skrócenie czasów przejazdów autobusów pomiędzy kolejnymi przystankami. Z głównych wad wymienić należy: konieczność zwiększenia czujności kierowców, ale głównie trudności w ustalaniu rozkładów jazdy. Przedstawiono również propozycję rozwiązania problemu z układaniem rozkładów jazdy z powodzeniem stosowaną w  Budapeszcie. W międzyczasie dokonano również szacunkowych obliczeń porównujących w sposób wartościowy Warszawę z Budapesztem pod takimi względami jak np.: wielkość spalania paliwa przez autobusy czy średnie prędkości eksploatacyjne.

Słowa kluczowe: przystanki na żądanie, komunikacja miejska, publiczny transport autobusowy, transport zbiorowy