Spis treści i streszczenie nr 9/2024

Spis treści

Andrzej Krych – Transport publiczny a przesunięcie modalne. Rozważania o strategii, planowaniu i metodzie

Ziemowit Pliszewski,  Adam Kaniewski – Dziesięć lat elektromobilności w MPK Kraków

Piotr Rataj – „Wojna tramwajowa” we Lwowie w latach 1888-1893

 

Streszczenia

Andrzej Krych

Transport publiczny a przesunięcie modalne. Rozważania o strategii, planowaniu i metodzie 

Streszczenie: Przesunięcie modalne, czyli zapewnienie rosnącej przewagi konkurencyjnej zrównoważonych trybów podróżowania jest najprecyzyjniej wycelowanym komponentem polityki zrównoważonej mobilność miejskiej. W planach mobilności, z konwencjonalnej formuły rezultatu planistycznego, podział modalny staje się konceptualną formułą normatywną zadania transportowego. Budując jego hipotezę, należy ocenić pozycję i możliwości transportu publicznego. Wiąże się z procesem zamian w zagospodarowaniu terenów oraz w regułach organizacji, udostępniania i wykorzystania różnych środków mobilności. Z uwagi na trwałość zainwestowania, w artykule skupiono uwagę  na miastach opierających swój rozwój na transporcie szynowym w rdzeniu i obszarze funkcjonalnym.  W pierwszej części, w oparciu o syntezę paradygmatu zrównoważonej mobilności, przedstawiono dylematy i propozycje definicyjne, aspekty metodyczne i kulturowe, konteksty źródłowe – w tym też drogowskazy praktyk operacyjnych, jako wsparcie do analizy  problemów przesunięcia modalnego w krajowej praktyce. W ciągu ostatniego dwudziestolecia dokonano w Polsce znacznego skoku jakościowego miejskiego transportu publicznego. Czy brak progresu frekwencji pasażerów, rosnąca konkurencja aktywnych form podróżowania, rozwój technologii, są zagrożeniem czy wyzwaniem? Jaki jest potencjał komunikacji szynowej dla podejmowania alternatywnych strategii operacyjnych?  Jaka jest przyszłość transportu publicznego w warunkach zmieniających się reguł gry w systemie mobilności? Przesłanki  dla odpowiedzi na te i inne pytania zawartej w dalszej części artykułu zawierają propozycje zasad ukonstytuowania transportu publicznego w strategiach, planowaniu i metodyce.

Słowa kluczowe: zrównoważona mobilność, przesunięcie modalne, transport publiczny, planowanie systemów transportowych

 

Ziemowit Pliszewski,  Adam Kaniewski

Dziesięć lat elektromobilności w MPK Kraków 

Streszczenie: Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych wprowadziła obowiązek wdrożenia minimalnej liczby autobusów zeroemisyjnych do komunikacji miejskiej, na skutek czego w przedsiębiorstwach komunikacjach zaczęło kursować coraz więcej takich pojazdów. Rynek autobusów zeroemisyjnych ciągle się rozwija, co skutkuje nie tylko szerszą ofertą oferowanych pojazdów, ale też do nowocześniejszymi i lepszymi rozwiązaniami technologicznymi, jakimi dysponują. MPK S.A. w Krakowie było jednym z pierwszych w Polsce przedsiębiorstw, które zaczęło testować i wprowadzać pojazdy elektryczne do swojego taboru autobusowego. Dziś jest jednym z liderów elektromobilności w kraju. W artykule przedstawiono krótką historię rozwoju elektromobilności w Krakowie. Opisano testy autobusów elektrycznych, jak i zakup pierwszych takich pojazdów w Krakowie. Przedstawiono w skrócie rozwiązania techniczne w zastosowane w tych autobusach, sposoby ich ładowania oraz obsługi w MPK S.A. w Krakowie. W artykule przedstawiono także ewolucję elektrycznego transportu publicznego, wyzwania, jakie napotkał w początkowym okresie oraz perspektywy na przyszłość, wynikające z kolejnych innowacyjnych rozwiązań technologicznych.

Słowa kluczowe: transport miejski, zrównoważony transport, autobus elektryczny, elektromobilność

 

Piotr Rataj

„Wojna tramwajowa” we Lwowie w latach 1888-1893

Streszczenie: W artykule przedstawiono ciekawy przypadek rywalizacji różnych technicznych koncepcji rozbudowy, a potem zastąpienia tramwajów konnych we Lwowie w latach 1888-1893. Dyskutowano wówczas, tak w Radzie Miejskiej, jak i w lokalnym środowisku technicznym na temat wprowadzenia w mieście tramwajów elektrycznych, ale też i parowych, gazowych i innych. Spór był zażarty i przebiegał w atmosferze pośpiechu, gdyż na rok 1894 zaplanowano we Lwowie organizację Powszechnej Wystawy Krajowej, która wymagała transportu z centrum miasta na plac powystawowy, ale także poszerzenia zakresu transportu miejskiego. W grę wchodziły interesy, zarówno przedsiębiorstwa tramwaju konnego, jak i gazowni, które starały się zablokować powstanie elektrycznej konkurencji. Szczególnie aktywny w dyskusji był wybitny fachowiec, prof. Roman Gostkowski, który często wygłaszał wykłady oraz publikował artykuły naukowe i popularne na ten temat. Początkowo opowiadał się on za tramwajami elektrycznymi, ale potem zmienił zdanie i propagował tramwaje gazowe. Ważne głosy w dyskusji należały do prof. Romana Dzieślewskiego i Juliusza Hochbergera, którzy szczegółowo i precyzyjnie opracowali  studium dowodzące wyższości tramwaju elektrycznego nad konnym. Ostatecznie, w 1894 roku, wprowadzono we Lwowie tramwaje elektryczne zasilane z napowietrznej sieci trakcyjnej. Był to jeden z pierwszych takich systemów transportu miejskiego w tej części Europy. Artykuł oparto głównie na prasie z epoki, a także na źródłach archiwalnych oraz literaturze przedmiotu.

Słowa kluczowe: historia transportu, transport publiczny, tramwaj, Lwów