Spis treści i streszczenie numeru 5/2014

Do pobrania: 5/2014 – wersja elektroniczna

Spis treści

Wojciech Dinges, Damian Bzdyrek – Selected aspects of the public road transport in the Silesian Voivodeship in the light of researches

Michał Beim – Research on passenger satisfaction in the Arriva RP trains

Daniel Kaszubowski, Piotr Meller – Measures for improvement of bus public transport system in Lębork

Grzegorz Krawczyk – Methods of measuring the urban transport market concentration

Sławomir Goliszek – Improving public transport accessibility in Olsztyn in the light of the EU 2014-2020 programming period infrastructure investments

 

Streszczenia

Wojciech Dinges, Damian Bzdyrek

Wybrane aspekty drogowego transportu zbiorowego w województwie śląskim w świetle badań

Streszczenie: Artykuł dotyczy drogowego transportu zbiorowego w województwie śląskim. Analizie poddano prywatnych i publicznych przewoźników drogowego transportu zbiorowego w województwie śląskim w kontekście powiązania z organizatorami przewozów oraz obszaru działania. Przewoźników ujęto w trzech kategoriach – lokalnych (wewnątrzwojewódzkich) międzywojewódzkich i międzynarodowych. Dane pochodzą z rozkładów jazdy publikowanych poprzez poszczególnych przewoźników, portali internetowych rozkładów jazdy, obserwacji i ustaleń osobistych na części przystanków lub dworców autobusowych, baz danych organizatorów komunikacji zbiorowej oraz Urzędu Marszałkowskiego, a także bezpośrednich kontaktów z np. sołectwami lub urzędami gmin. Szczególną uwagę w niniejszym artykule poświęcono przewozom lokalnym. Przedstawiona i sklasyfikowana została  dostępność miejscowości i powiatów do drogowego transportu zbiorowego. Zwrócono uwagę na zróżnicowanie geograficzne subregionów województwa w kontekście dostępności komunikacyjnej, na bardzo duże rozproszenie przedsiębiorstw świadczących usługi przewozowe oraz ryzyko związane z ograniczoną dostępnością publicznego transportu zbiorowego w pewnych obszarach, gdyż jest on świadczony tylko przez jednego przewoźnika. Artykuł przedstawia również część wniosków i rekomendacji dotyczących przewozów wewnątrzwojewódzkich, w tym konieczność koordynacji i harmonizacji systemu prywatnej i publicznej komunikacji zbiorowej, również w stosunku do oferty kolei, jak również zebranie i udostępnienie w jednym miejscu danych na temat kompleksowej oferty przewozowej wszystkich usługodawców.

Słowa kluczowe: transport zbiorowy, drogowe przewozy pasażerskie, usługi przewozowe, dostępność transportowa,

 

Michał Beim

Badania satysfakcji pasażerów spółki Arriva RP

Streszczenie: Zjawisko konkurencji na kolei wywołuje w Polsce szeroką debatę społeczną. Rozbicie przewozów pasażerskich na wiele spółek przedstawiane w mediach jest negatywnie i jako główna przyczyna chaosu. Badania satysfakcji pasażerów przewoźnika Arriva Rail Polska pokazują jednak, iż konkurencja może przynieść korzyści pasażerom. Niniejszy tekst prezentuje wyniki badań wśród pasażerów przeprowadzone w 2013 roku na próbie 685 osób. Wywiad kwestionariuszowy odbył się cztery lata po pierwszych badaniach [1]  potwierdzając dobre opinie pasażerów o niezależnym przewoźniku. Arriva RP jest oceniana najlepiej spośród wszystkich przewoźników działających w województwie kujawsko-pomorskim. Pasażerowie szczególnie doceniają wysoką kulturę osobistą personelu oraz dobre utrzymanie pojazdów; krytykują dostępność miejsc siedzących, zbyt małą liczbę kursów oraz klimat akustyczny w pojazdach. Oczekiwania pasażerów wobec przewoźnika dotyczą przede wszystkim zwiększenia liczby kursów poza godzinami szczytu oraz uruchomienia internetowego kanału sprzedaży biletów. Niezależną od przewoźnika barierą w rozwoju kolei regionalnych jest stan techniczny stacji i dworców oraz torów kolejowych.

Słowa kluczowe: transport pasażerski, transport kolejowy, jakość przewozów, preferencje pasażerów

 

Daniel Kaszubowski, Piotr Meller

Sposoby usprawnienia systemu komunikacji autobusowej w Lęborku

Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane sposoby poprawy funkcjonowania komunikacji autobusowej w Lęborku. Celem badania była identyfikacja obszarów problemowych i wskazanie rozwiązań mogących przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności transportu zbiorowego oraz lepszego wykorzystania zasobów przewoźnika. W tym celu przeprowadzono  analizę popytu na przewozy wraz z identyfikacją cech specyficznych dla tego miasta, z dostępnością alternatywnych sposobów przemieszczania, często występującą tendencją do jednokierunkowości podróży oraz uzależnieniem ilości pasażerów od warunków atmosferycznych w wybranych relacjach. Porównanie wielkości popytu w istniejącą podażą usług przewozowych wyrażoną liczbą dostępnych miejsc w autobusach wykazała, że w analizowanym okresie podaż była wykorzystywana w zaledwie 28%. Wskazuje to na istotny deficyt w zakresie kształtowania struktury usług. W związku z tym przeprowadzono analizę oferty przewozowej ZKM Lębork uwzględniając podstawowe zasady kształtowania linii transportu zbiorowego. Na jej podstawie wskazano problemy dotyczące powstawania opóźnień na głównym ciągu komunikacyjnym w centrum wykorzystywanym przez wszystkie linie autobusowe, nieregularność kursów na wspólnych ciągach, brak skomunikowania z Szybką Koleją Miejską oraz niedopasowanie taboru do aktualnych potrzeb. W każdym z wymienionych obszarów zaproponowano rozwiązania usprawniające. Obejmują one zmianę przebiegu wybranych linii w centrum, optymalizację rozkładów jazdy oraz weryfikację wariantów zakupu nowego taboru autobusowego. Zakres proponowanych zmian uwzględnia istniejące możliwości finansowe i organizacyjne gminy, pozwalając na uzyskanie odczuwalnej dla pasażerów poprawy jakości usług przewozowych.

Słowa kluczowe: transport zbiorowy, transport pasażerski, małe i średnie miasta

 

Grzegorz Krawczyk

Metody pomiaru koncentracji rynków transportu miejskiego

Streszczenie: W artykule podjęto kwestie pomiaru koncentracji rynku transportu miejskiego. Układ artykułu ma charakter funkcjonalny, opisujący przedmiot pomiaru, metody pomiaru oraz ich zastosowanie w praktyce. Z natury rzeczy, analiza koncentracji rynku będzie miała uzasadnienie tylko w przypadku rynków zdemonopolizowanych. Biorąc pod uwagę to kryterium można wyróżnić rynki zderegulowane oraz rynki konkurencji regulowanej. Problematyka koncentracji rynku nabiera znaczenia w przypadku funkcjonujących w Polsce rynków transportu miejskiego zorganizowanych według modelu konkurencji regulowanej. Popyt publiczny zgłaszany przez organizatora transportu (zarząd transportu miejskiego) może być realizowany w oparciu o procedurę przetargową i jest kontraktowany umową kosztów brutto. Przedsiębiorstwa przewozowe rywalizują „o rynek” wyceniając zlecenie realizacji określonego wolumenu pracy eksploatacyjnej w oparciu o kalkulację stawki wozokilometra. Stąd też uznano, że koncentrację rynku w warunkach konkurencji regulowanej należy wyznaczać w oparciu o wskaźnik zakontraktowanej pracy eksploatacyjnej, wykonywanej przez przewoźnika. W celu opisu struktury rynku zaprezentowano i scharakteryzowano najczęściej stosowane wskaźniki koncentracji. Ze względu na zróżnicowane podejście do tej problematyki w literaturze statystycznej i ekonomicznej, postanowiono zaprezentować miary koncentracji w podziale na dyskretne i skumulowane. Szerzej przedstawiono konstrukcje, charakterystyki i interpretacje dwóch najbardziej popularnych wskaźników tj.: wskaźnika koncentracji (concentration ratio) oraz wskaźnika Herfindahla-Hirschmana (HHI). Ocena koncentracji rynku transportu miejskiego, a raczej poszczególnych rynków lokalnych (gdyż przy założonym przedmiocie pomiarów nie można dokonać agregacji) może być cenna poznawczo. Uzyskane wyniki mogą posłużyć do oceny efektywności prowadzonych działań demonopolizacyjnych, ale także do badania zachowania poszczególnych podmiotów w zależności od struktury rynku i zajmowanej na niej pozycji.

Słowa kluczowe: wskaźnik koncentracji, konkurencja, monopol, miejski transport zbiorowy

 

Sławomir Goliszek

Poprawa dostępności miejskim transportem zbiorowym w Olsztynie w świetle inwestycji infrastrukturalnych z perspektywy UE 2014-2020

Streszczenie: W artykule poruszono problem poprawy dostępności transportem miejskim uznając, iż inwestycje infrastrukturalne z perspektyw UE 2007-2013 i 2014-2020 będą jej głównym stymulatorem. W przedstawieniu poprawy dostępności przyjęto dwie daty; rok 2013 jako stan bazowy dla dostępności, gdzie część inwestycji z perspektywy UE 2007-2013 została częsciowo ukończona; rok 2020, jako stan dostępności transportem miejskim w Olsztynie, po wykonaniu inwestycji z perspektywy finansowej 2014-2020. Inwestycje infrastrukturalne, związane z poprawą dostępności przedstawione zostały w dwu ekspertyzach dla miast Polski wschodniej. W artykule dostępność komunikacyjna została przedstawiona w postaci izochron do centrum komunikacyjnego Olsztyna (dworca PKP), czyli planowanego intermodalnego dworca PKP/PKS. Głównym celem opracowania jest przedstawienie, na ile środki z UE wpływają na poprawę dostępności mieszkańców miast. Poprawa dostępności komunikacji miejskiej zostaje wyrażona w liczbie mieszkańców, powierzchni, gęstości zaludnienia znajdującej się w przedziałach odległości czasowej (izochronach).

Słowa kluczowe: transport pasażerski, dostępność transportem miejskim, inwestycje infrastrukturalne