Spis treści  i streszczenie nr 4/2020

Do pobrania: 4/2020 – wersja elektroniczna

Spis treści 

Grzegorz Krawczyk, Barbara Kos, Robert Tomanek – Kierunki zmian modelu mobilności na podstawie badań zachowań komunikacyjnych klasy kreatywnej w polskich metropoliach

Wiesław Starowicz, Grzegorz Dyrkacz – Transport zbiorowy na żądanie na przykładzie Krakowa

Maciej Helbin,  Olgierd Wyszomirski – Ewolucja informacji o usługach w zbiorowym transporcie miejskim na przykładzie Zarządu Komunikacji Miejskiej w Gdyni

Wojciech Bąkowski – Niedoskonałości  współpracy naukowców i praktyków w rozwiązywaniu problemów miejskiego publicznego transportu zbiorowego

Mariusz Izdebski, Marianna Jacyna, Piotr Kisielewski – Zastosowanie algorytmu mrówkowego do wyznaczania przydziału pojazdów do zadań w miejskim transporcie zbiorowym

 

Streszczenia

Grzegorz Krawczyk, Barbara Kos, Robert Tomanek

Kierunki zmian modelu mobilności na podstawie badań zachowań komunikacyjnych klasy kreatywnej w polskich metropoliach

Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki badań zachowań mobilnościowych klasy kreatywnej przeprowadzone w aglomeracjach: warszawskiej, gdańskiej i katowickiej. Analizowano także preferencje komunikacyjne klasy kreatywnej. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań sformułowano wnioski o znaczeniu teoretycznym i praktycznym. Klasa kreatywna jest skłonna do odejścia od samochodów, jednak oczekuje wzrostu jakości publicznego transportu zbiorowego – przede wszystkim dostępności. Wyniki badań klasy kreatywnej należy wykorzystać w kreowaniu polityki transportowej w metropoliach.

Słowa kluczowe: mobilność, zrównoważona mobilność, klasa kreatywna

 

Starowicz Wiesław, Dyrkacz Grzegorz

Transport zbiorowy na żądanie na przykładzie Krakowa

Streszczenie: Usługa przewozów autobusowych na żądanie skierowana jest głównie do osób zamieszkujących obszary o słabym zaludnieniu, gdzie utrzymywanie stałych linii jest wysoce nierentowne. Znacznie skraca czas oczekiwania pasażera na przystanku i zapewnia łatwy dojazd do węzłów przesiadkowych stałych linii komunikacji zbiorowej prowadzących do centrum miasta. Sprzyja zwiększaniu mobilności mieszkańców peryferii miast, zwłaszcza dotychczas nieobsługiwanych z powodu braku dostatecznego popytu na komunikację regularną. Daje możliwość obsługi większego obszaru przy użyciu mniejszej ilości pojazdów. Może stanowić doskonałe uzupełnienie konwencjonalnej oferty przewozowej. W artykule, na tle rozważań teoretycznych o usłudze, przedstawiono wyniki jej funkcjonowania pod nazwą TELE-BUS  w Krakowie. Usługa została uruchomiona w 2007 roku. Wśród wyników zawarto analizę zmienności wielkości przewozów, liczby zrealizowanych kursów, średniej rocznej wielkości liczby przewożonych pasażerów w kursie, średniej rocznej długości kursu oraz pracy przewozowej.

Słowa kluczowe: transport publiczny, transport zbiorowy na żądanie, TELE-BUS

 

Maciej Helbin,  Olgierd Wyszomirski

Ewolucja informacji o usługach w zbiorowym transporcie miejskim na przykładzie Zarządu Komunikacji Miejskiej w Gdyni 

Streszczenie: Pod wpływem zmian w dostępnych technologiach informacyjnych pasażerowie oczekują coraz lepszej informacji o usługach. W rozwiązaniach informacyjnych stosowanych przez organizatorów i operatorów zbiorowego transportu miejskiego nastąpiły w ostatnich latach daleko idące zmiany w tym zakresie. W artykule przedstawione zostały nowoczesne rozwiązania informacyjne stosowane w zbiorowym transporcie miejskim.  Rola informacji w tym transporcie została pokazana na przykładzie Zarządu Komunikacji Miejskiej w Gdyni. W związku z wprowadzeniem w Trójmieście nowoczesnego systemu zarządzania ruchem drogowym TRISTAR oraz zakupem wielu nowoczesnych autobusów i trolejbusów w sieci ZKM w Gdyni znacznie rozwinięto system informowania pasażerów o usługach tego organizatora. W systemie tym istotną rolę pełnią ciągle rozwijające swoją funkcjonalność strony i aplikacje internetowe udostępniające zarówno statyczną, jak i dynamiczną informację o usługach zbiorowego transportu miejskiego. Podstawą  ewolucji  o usługach transportowych stały się innowacyjne i nowoczesne nośniki informacji i aplikacje internetowe. Można przyjąć, że dzięki tzw. internetowi rzeczy będzie postępować dalszy rozwój aplikacji prezentujących dostępne sposoby podróży wraz z wszystkimi niezbędnymi informacjami służącymi do podejmowania racjonalnych lub optymalnych w danych warunkach decyzji determinujących zachowania transportowe.

słowa kluczowe: zbiorowy transport miejski, postulaty przewozowe, informacja o usługach

 

Wojciech Bąkowski

Niedoskonałości  współpracy naukowców i praktyków w rozwiązywaniu problemów miejskiego publicznego transportu zbiorowego

Streszczenie: W funkcjonowaniu  publicznego transportu  miejskiego pojawiły się dwa bardzo niekorzystne procesy: eksploatowanie  zużytego taboru i  ciągły wzrost kwot dopłat do transportu miejskiego. Jedną z przyczyn tych zjawisk jest nikła współpraca środowisk nauki z praktykami. W artykule przedstawiono niedoskonałości w metodyce badania problemów funkcjonowania transportu publicznego. Z drugiej strony wykazano, że występują  niedoskonałości   w zarządzaniu  transportem publicznym na poziomie władz miejskich. Brak zmian w podejściu do badania procesów w transporcie miejskim przez praktyków i przedstawicieli nauki jest niekorzystny dla wdrażania nowoczesnych rozwiązań w systemie transportu miejskiego.

Słowa kluczowe: transport miejski, transport zbiorowy, relacja naukowców i praktyków 

 

Mariusz Izdebski, Marianna Jacyna, Piotr Kisielewski

Zastosowanie algorytmu mrówkowego do wyznaczania przydziału pojazdów do zadań w miejskim transporcie zbiorowym

Streszczenie:  W artykule opisano zastosowanie algorytmu mrówkowego w wyznaczaniu przydziału pojazdów do zadań w transporcie zbiorowym. Analizowany problem przydziału jest złożonym zagadnieniem optymalizacyjnym, klasyfikującym go do problemów NP-trudnych. W obszarze dotyczącym zagadnień miejskiego transportu zbiorowego jest podstawowym problemem, który należy rozwiązać w procesie konstruowania rozkładów jazdy oraz planów pracy pojazdów i kierowców. Celem niniejszej publikacji było opracowanie nowego narzędzia optymalizacyjnego adekwatnego do analizowanego zagadnienia przydziału pojazdów do zadań w komunikacji miejskiej. Przedstawiony algorytm mrówkowy jest nowym podejściem zastosowanym do rozwiązywania zagadnień przydziału w transporcie zbiorowym i stanowi podstawę do dalszych badań nad tematyką opracowywania nowych metod optymalizacyjnych w badanym problemie. Opracowany algorytm minimalizuje liczbę pojazdów przy jednoczesnej minimalizacji czasu pracy oraz przebytej drogi przez wykorzystane pojazdy. Opracowano model matematyczny zagadnienia przydziału pojazdów do zadań w transporcie publicznym, tj. zdefiniowano zmienne decyzyjne, ograniczenia oraz funkcje kryterium. Ograniczenia przydziału wynikają z czasu realizacji kursów w danym dniu roboczym, ograniczeń prawnych w zakresie czasu pracy i jazdy kierowcy, a także dostępnej liczy pojazdów. Problem został przedstawiony w aspekcie wielokryterialnym, gdzie decydujące znaczenie w ocenie efektywnego przydziału ma czas i dystans pokonany przez wszystkie pojazdy realizujące zlecone zadania. W artykule przedstawiono ogólną koncepcję algorytmu mrówkowego, która jest w trakcie procesu weryfikacji na danych teoretycznych i rzeczywistych bazach danych przedsiębiorstw komunikacji miejskiej.

Słowa kluczowe: transport publiczny, przydział pojazdów do zadań, algorytm mrówkowy