Streszczenia do numeru 9/2012

 Do pobrania: 9/2012 – wersja elektroniczna

 

Marek Bauer , Mariusz Szałkowski

Propozycje zmian układu linii transportu zbiorowego w Krakowie

W referacie przedstawiono zarys propozycji zmian w układzie linii transportu zbiorowego w Krakowie, opracowany przez zespół pracowników Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji, Odział w Krakowie oraz Politechniki Krakowskiej. Od ostatnich kompleksowych zmian sieci minęło 12 lat, podczas których miasto znacznie się zmieniło, czemu towarzyszył także rozwój sieci transportowej. Na bazie analizy obecnego stanu układu linii oraz analizy zmieniających się potrzeb przewozowych mieszkańców sformułowano główne przesłanki zmian. Zaprezentowano zbiór najważniejszych zasad o charakterze ogólnym, którymi następnie kierowano się podczas budowy wariantów nowej sieci komunikacji miejskiej, szczególny nacisk kładąc na zwiększenie roli tramwaju oraz dalsze ograniczenie korytarzy, w których pokrywają się linie tramwajowe i autobusowe. Dużą uwagę poświęcono także ograniczeniom wynikającym z możliwości finansowania oraz przede wszystkim, stanu istniejącej infrastruktury torowej i ulicznej, a w szczególności przepustowości jej elementów. Przedstawiono najważniejsze charakterystyki czterech wariantów układu linii, zróżnicowanych głównie pod względem przyjętych modułów częstotliwości, na tle opisu stanu obecnego. Zdefiniowane zostały zastosowane kryteria wyboru wariantu optymalnego, istotne z jednej strony dla pasażera, z drugiej zaś dla zarządcy systemu komunikacji miejskiej. Zaprezentowano również najważniejsze wyniki obliczeń symulacyjnych, które stanowiły podstawę wyboru wariantu rekomendowanego do wdrożenia. Rekomendacji udzielono wariantowi nastawionemu na radykalne zwiększenie częstotliwości kursowania najważniejszych linii tramwajowych i autobusowych, który oferuje istotne skrócenie czasu podróży w skali sieci oraz poprawę komfortu podróży, jednak kosztem zwiększenia liczby przesiadek. Na koniec, przedstawiono propozycje stosunkowo łatwych do wprowadzenia zmian w organizacji ruchu oraz w infrastrukturze, które wpłyną na dalsze zwiększenie efektywności układu linii komunikacji miejskiej.

Słowa kluczowe: transport pasażerski,  transport zbiorowy, układ linii, marszrutyzacja

 

Krystian Pietrzak

Analiza rozwoju szczecińskiej sieci tramwajowej

W artykule zaprezentowana została sieć tramwajowa w Szczecinie, jako istotny element systemu transportu zbiorowego miasta i aglomeracji. Gałąź ta, zgodnie z dokumentem „Zintegrowany plan rozwoju transportu publicznego w Szczecinie w latach 2007 – 2015” określona została jako podstawowy środek transportu zbiorowego obsługującego połączenia miejskie, zaś jej uzupełnienie stanowić ma: komunikacja autobusowa – na obszarze samego miasta, kolej – na obszarze podmiejskim.

W pierwszej części artykułu autor określił zasady funkcjonowania systemu transportu zbiorowego w Szczecinie, wskazując podmioty odpowiedzialne za jego organizację, jak również za realizację przewozów. Przedstawione zostały również głównie parametry ilościowe sieci tramwajowej miasta, jak również wskazane zostały jej cechy charakterystyczne.
W kolejnej części autor dokonał oceny stanu techniczno-eksploatacyjnego infrastruktury transportowej tej gałęzi, a także przedstawił listę realizowanych i planowanych inwestycji infrastrukturalnych i taborowych.
Aktualność tematu wynika z dynamiki zmian zachodzących w obszarach miejskich oraz nasilającego się w nich zjawiska kongestii transportowej. Sprawnie zorganizowany miejski transport zbiorowy może stać się podstawowym sposobem na przemieszczanie się mieszkańców i użytkowników miasta i regionu, a tym samym pozytywnie wpłynąć na minimalizację kongestii, zanieczyszczenia środowiska oraz powstawanie tzw. kosztów społecznych transportu.
Artykuł jest efektem udziału autora w projekcie rozwojowym realizowanym pod kierunkiem Czesławy Christowej w Akademii Morskiej w Szczecinie finansowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju pt. „Badanie i modelowanie zintegrowanego gałęziowo systemu transportowego w regionie zachodniopomorskim ze szczególnym uwzględnieniem Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ-Południe”.

Słowa kluczowe: transport miejski, transport publiczny, tramwaj

 

Krzysztof Płatkiewicz

Problemy i techniki lokalizacji w procesie geokodowania na przykładzie zdarzeń drogowych w Krakowie

Analiza zdarzeń drogowych, ich uwarunkowań i skutków może być znacząco ułatwiona przez wykorzystanie GIS i istniejących baz danych o zdarzeniach drogowych.   Istotną trudnością w takiej analizie może okazać się nieprecyzyjne geokodowanie takich zdarzeń wynikające ze sposobu zbierania i kodowania danych. Celem pracy jest wskazanie, na przykładzie bazy o zdarzeniach drogowych ZIKiT w Krakowie, typów błędów i ich źródeł a także propozycji rozwiązań niektórych z przedstawionych problemów. W tym celu zasugerowano użycie czterech odmiennych technik wykorzystanych w manualnym procesie geokodowania zdarzeń drogowych w przestrzeni: jednorodności, proporcjonalności, wolnych przestrzeni, a także otwartych odcinków. Na podstawie badań przeprowadzonych na przykładzie ulicy Tynieckiej oraz alei 29 Listopada stwierdzić można, że w bazie danych ZIKiT w Krakowie aż kilkadziesiąt procent zdarzeń ma nieprecyzyjnie bądź błędnie określoną lokalizację zdarzenia. Okazało się, że użycie różnych technik geokodowania (przy takim odsetku błędnych danych) nie wpływa istotnie na wynik końcowy analizy – miejsca wyjątkowo niebezpieczne pozostały niezmienione bez względu na zastosowanie poszczególnych technik. Umiejętne i przemyślane zastosowanie danej techniki może wpłynąć na zawyżenie lub niedoszacowanie pewnych odcinków drogi, ze względu na występującą w nich liczbę wypadków i kolizji drogowych – tak okazało się w przypadku techniki proporcjonalności, co klasyfikuje ją jako najmniej odpowiednią do analiz tego rodzaju. Wykazano, że zróżnicowanie miejsc zagrożonych bardziej zauważalne jest w obszarach mniej zagospodarowanych.

Słowa kluczowe:   zdarzenia drogowe, geokodowanie, techniki lokalizacji, błędy danych, GIS

 

Krzysztof Kołodziejczyk

Funkcjonalność przystanków linii Tramwaju Plus we Wrocławiu

W związku z uruchomieniem wszystkich linii Tramwaju Plus we Wrocławiu na stałych trasach, a więc po zakończeniu większości prac budowlanych związanych z tym projektem, podjęto badania nad charakterystyką, funkcjonalnością i wizerunkiem przystanków obsługujących nowe linie. W niniejszym artykule skupiono się na zagadnieniach związanych z  formą przystanków i peronów przystankowych oraz ich dostępności dla osób niepełnosprawnych., Wizerunkowi (wyglądowi) przystanków zostanie poświęcony odrębny artykuł, w którym zawarta będzie także charakterystyka wyposażenia przystanków, również w istotny sposób wpływającego na ich funkcjonalność, a zwłaszcza warunki oczekiwania na pojazd. W niniejszej pracy analizie poddano podstawowe charakterystyki przystanków określające ich funkcjonalność, takie jak ich typ i lokalizacja względem skrzyżowania, wysokość, długość i szerokość peronów oraz bariery ograniczające dostępność. Wyróżniono trzy rodzaje przystanków Tramwaju Plus: nowo wybudowane, istniejące wcześniej  oraz takie, które  nie zostały poddane modernizacji. Zauważono pewne tendencje pozytywne, zwłaszcza zdecydowaną przewagę przystanków o charakterze peronów nad dochodzącymi oraz przystanków podwójnych nad pojedynczymi, jak również skrócenie lub ułatwienie drogi dojścia do niektórych przystanków. Niestety szereg oszczędności i wynikających stąd niekonsekwencji budzi poważne wątpliwości, a uwidaczniają się one zarówno pomiędzy wydzielonymi typami, jak i w obrębie tych grup. Należą do nich m.in.: zróżnicowana wysokość peronów czy długość sąsiednich przystanków, niedostosowanie szerokości peronów do potoków pasażerów, brak lub utrudniona dostępność niektórych przystanków dla osób niepełnosprawnych. Wady te powodują, że nadzieje pokładane w największej w ostatnich latach wrocławskiej inwestycji związanej z komunikacją zbiorową, trudno uznać za spełnione.

Słowa kluczowe: Tramwaj Plus we Wrocławiu, przystanki tramwajowe, perony, funkcjonalność, przystosowanie dla niepełnosprawnych

 

Łukasz Kowalski,  Anna Łobodzińska,  Gergő Szabó

Metoda oceny kolejności realizacji tras rowerowych

Celem artykułu jest ustalenie, w jakiej kolejności powinny powstawać odcinki tras rowerowych w Krakowie. W oparciu o model grawitacji autorzy skonstruowali model lokalizacji nowych odcinków w sieci uwzględniający potencjalne przepływy między miejscami zamieszkania a: centrum, miejscami pracy, liceami ogólnokształcącymi

i uczelniami. Jako funkcję oporu odległości zastosowano funkcję eksponencjalną.
Za podstawowe zasady, które powinna spełniać prawidłowo zaprojektowana sieć dróg rowerowych, uznano spójność i bezpośredniość.
Poszczególne cechy użyte w konstrukcji modelu sprowadzono do centroidów lub ich rzeczywistych lokalizacji punktowych. Pomierzone wartości oddziaływań pomiędzy nimi poddano standaryzacji, a następnie zsumowano, uzyskując sumaryczny wskaźnik określający znaczenie danego odcinka w sieci dla wszystkich badanych typów przemieszczeń.
Na podstawie wartości wskaźnika sumarycznego oraz położenia odcinka w sieci dróg rowerowych zaproponowano kolejność, w jakiej powinny powstawać nowe fragmenty sieci. Priorytet nadano odcinkom, których wartości wskaźnika sumarycznego są wysokie i które przyczynią się do zwiększenia spójności i bezpośredniości sieci oraz stosunkowo krótkim trasom o niższych wartościach, które uzupełniają istniejącą sieć.
Skonstruowany przez autorów model jest narzędziem umożliwiającym podejmowanie decyzji dotyczących kolejności lokalizacji nowych odcinków sieci dróg rowerowych
oraz modernizacji istniejących.Uwzględnienie przepływów potencjalnych zamiast rzeczywistych pozwala uniknąć faworyzowania ciągów, w których istnieją już odcinki sieci. Ponadto model z jednej strony zakłada jednakowe traktowanie wszystkich mieszkańców,
z drugiej jednak – umożliwia nadanie priorytetu konkretnej grupie przez zmianę wag
przy wskaźniku sumarycznym.

Słowa kluczowe: model lokalizacji, model grawitacji, sieć ścieżek rowerowych, ruch rowerowy